Wyrok wydany, ale nie ogłoszony

Wyrok podlegający ogłoszeniu, a nieogłoszony, jest wyrokiem nieistniejącym w znaczeniu prawnoprocesowym.

Postanowienie SN z dnia 17 listopada 2005 r., I CK 298/05

Standard: 53402 (pełna treść orzeczenia)

W doktrynie reprezentowany jest pogląd, że wyrok nie ogłoszony (poza wyjątkiem z art. 341 k.p.c., co do tzw. zastrzeżonego wyroku zaocznego) jest wyrokiem nie istniejącym (inexistens, sententia non existens), a wiec nie wywołującym żadnych skutków prawnych i tym samym nawet nie podlegającym zaskarżeniu. Pogląd ten jest jednak zarówno w piśmiennictwie prawniczym, jak i w orzecznictwie sądowym kontrowersyjny. Nie podziela go również Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym przedstawione zagadnienie.

Ogłoszenie wyroku niewątpliwie ma doniosłe znaczenie, m.in. także na nim polega wychowawcza rola sądu, jednakże wywołuje skutki prawne tylko te, które wynikają z woli ustawodawcy, wyrażonej w przepisach procedury. Skutki te określa art. 332 § 1 k.p.c., wedle którego sąd jest związany wydanym wyrokiem od chwili jego ogłoszenia.

Oznacza to, że od chwili ogłoszenia wyroku sąd, który go wydał, nie może go zmienić. Ale i tu istnieje wyjątek, o którym mowa w § 2 art. 332 k.p.c., a mianowicie w wypadku cofnięcia pozwu przed jego uprawomocnieniem.

Wyroku, który ma zostać ogłoszony, nie można uznać za nie istniejący. Jest niewątpliwe, że wyrok taki istnieje, bo został sporządzony (art. 324 k.p.c.). W tej sytuacji wyrok ma być ogłoszony, a więc ma być ogłoszone to, co istnieje, i dlatego trafne jest spostrzeżenie w piśmiennictwie prawniczym, że użycie sformułowania, iż wyrok nie ogłoszony jest nie istniejący, zawiera w sobie błąd sprzeczności wewnętrznej (contradictio in adiecto ).

Wyrok nie istniejący to taki, który mimo pozorów istnienia nie został wydany przez sąd, np. wyrok podrobiony.

Dlatego wyrok nie ogłoszony podlega zaskarżeniu na zasadach ogólnych, w konsekwencji czego niezaskarżenie go skutkuje jego prawomocność.

Wadliwość polegająca na braku ogłoszenia powoduje uchylenie zaskarżonego wyroku.

Uchwała SN z dnia 17 października 1978 r., III CZP 62/78

Standard: 31471 (pełna treść orzeczenia)