Kontrolne badania lekarskie po niezdolności do pracy dłuższej niż 30 dni; wymóg orzeczenia o zdolności do pracy przed rozpoczęciem urlopu wypoczynkowego

W orzecznictwie Sądu Najwyższego występuje dwugłos co do tego czy pracownik może korzystać z urlopu wypoczynkowego po długotrwałej nieobecności chorobowej bez uprzedniego poddania się badaniu kontrolnemu.

Występują judykaty (wyroki SN z dnia 9 marca 2011 r., II PK 240/10; z dnia 20 marca 2008 r., II PK 214/07) głoszące, że w przypadku wcześniej zaplanowanego urlopu wypoczynkowego albo urlopu udzielanego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim pracodawca nie musi kierować pracownika na badania kontrolne. Teza ta uzasadniana jest funkcją art. 229 § 2 k.p. Chodzi o to, że badania odzwierciedlają zdolność pracownika do pracy. Skoro w okresie urlopu nie będzie ona świadczona, to nie ma przeszkód w udzieleniu urlopu wypoczynkowego.

Sąd Najwyższy w rozpoznającym sprawę składzie podziela ostatni z zaprezentowanych poglądów.

Do innego rodzaju racji odwołuje się przeciwna linia orzecznicza. Zgodnie z nią pracodawca ma obowiązek skierować pracownika na badania kontrolne po ponad 30-dniowej chorobie, jeżeli pracownik bezpośrednio po zakończeniu zwolnienia chce skorzystać z urlopu „na żądanie”. Postulat ten wynika z założenia, że korzystanie z urlopu wypoczynkowego i niezdolność do pracy wykluczają się (wyroki SN z dnia 28 października 2009 r., II PK 123/09; z dnia 29 października 2007 r., II PK 54/07; z dnia 18 maja 2006 r., III PK 26/06).

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2015 r., II PK 84/14, zaznaczono, że o ile w orzecznictwie wyrażany jest pogląd, że pracownik rozpoczynający urlop wypoczynkowy po zakończeniu okresu niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, nie ma obowiązku przedstawienia orzeczenia o zdolności do pracy (wyroki SN: z dnia 20 marca 2008 r., II PK 214/07, i z dnia 9 marca 2011 r., II PK 240/10), o tyle nie budzi wątpliwości, że pracownik stawiający się do pracy po okresie niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni ma obowiązek poddania się kontrolnym badaniom lekarskim, na które zostanie skierowany przez pracodawcę w trybie art. 229 § 2 k.p. (wyrok SN z dnia 23 września 2004 r., I PK 541/03). W judykacie tym zastrzeżono, że niezdolność do pracy wyłącza możliwość korzystania z urlopu zgodnie z jego przeznaczeniem, w związku z czym udzielenie urlopu w okresie niezdolności do pracy jest niedopuszczalne, także wówczas, gdy pracownik wyraził na to zgodę (wyroki SN z dnia 10 listopada 1999 r., I PKN 350/99 oraz z dnia 9 marca 2011 r., II PK 240/10).

W rezultacie Sąd Najwyższy konkludował, że nie ma podstaw, aby udzielić urlopu wypoczynkowego w sytuacji opisanej w art. 163 § 3 k.p., jeśli istnieje niepewność co do zdolności pracownika do pracy.

Wyrok SN z dnia 26 października 2016 r., III PK 9/16

Standard: 31086 (pełna treść orzeczenia)

Pracownik rozpoczynający urlop wypoczynkowy po zakończeniu okresu niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, nie ma obowiązku przedstawienia orzeczenia o zdolności do pracy (por. wyroki SN z: 20 marca 2008 r., II PK 214/07 i 9 marca 2011 r., II PK 240/10), to nie budzi wątpliwości, że pracownik stawiający się do pracy po okresie niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni ma obowiązek poddania się kontrolnym badaniom lekarskim, na które zostanie skierowany przez pracodawcę w trybie art. 229 § 2 k.p. (por. wyrok SN z dnia 23 września 2004 r., I PK 541/03).

Wyrok SN z dnia 24 lutego 2015 r., II PK 84/14

Standard: 61733 (pełna treść orzeczenia)