Współuczestnictwo procesowe w przypadku współwłasności

Powództwo dotyczące współwłasności może być wytoczone jedynie przeciwko wszystkim współwłaścicielom łącznie

Wyrok SN z dnia 4 stycznia 2012 r., III CSK 140/11

Standard: 53154 (pełna treść orzeczenia)

Pogląd, że w sprawach, których przedmiotem są prawa i obowiązki wynikające ze współwłasności, po stronie współwłaścicieli zachodzi zawsze współuczestnictwo konieczne, nie jest trafny.

Kwestia ta musi być rozważana na tle konkretnego stosunku prawnego. Prawa i obowiązki bowiem wynikające ze współwłasności są zróżnicowane i wielorakie. W związku z tym na tle spraw dotyczących współwłasności może występować różnego rodzaju współuczestnictwo, z tym wszakże zastrzeżeniem, że zawsze będzie to współuczestnictwo materialne, gdyż wzajemne stosunki prawne zachodzące pomiędzy współwłaścicielami opierają się na więzi wewnętrznej - materialnej. Więź ta sięga istoty łączącego ich stosunku materialnoprawnego, jaki właśnie wynika z istoty współwłasności.

Na tle współwłasności może zachodzić współuczestnictwo jednolite, jeżeli w ramach konkretnego stosunku prawnego istnieje prawna konieczność jednolitego rozstrzygnięcia w stosunku do wszystkich współwłaścicieli, np. w procesach o wydanie przedmiotu najmu lub dzierżawy, gdy powód domaga się wydania mu całej rzeczy do rąk wszystkich współwłaścicieli (por. uchwałę SN z dnia 10.X.1964 r. III CO 53/64 oraz uchwałę SN (7) z dnia 15 września 1960 r. I CO 16/60). Nie można jednak w świetle przedstawionej sytuacji mówić o współuczestnictwie koniecznym, skoro do wytoczenia powództwa windykacyjnego legitymacja procesowa przysługuje każdemu ze współwłaścicieli.

Na tle współwłasności może zachodzić też współuczestnictwo konieczne, gdy legitymacja procesowa przysługuje wszystkim współuczestnikom łącznie, np. przy zbyciu przedmiotu współwłasności. Nie zachodzi natomiast na tle współwłasności przypadek łącznej legitymacji czynnej, gdy jeden ze współwłaścicieli dochodzi - jak w niniejszej sprawie - odszkodowania za zniszczony budynek.

Wyrok SN z dnia 20 października 1975 r., III CRN 288/75

Standard: 72466 (pełna treść orzeczenia)