Wymagalność obowiązku zapłaty wynagrodzenia i odsetek na podstawie art. 231 § 1 i 2 k.c.

Gdy przejście prawa własności zabudowanej działki na budującego, w związku z realizacją roszczenia z art. 231 k.c. w drodze sądowej, następuje z mocy prawomocnego orzeczenia sądowego (art. 64 k.c., art. 1047 § 1 k.p.c.), obowiązek zapłaty należnego z tego tytułu wynagrodzenia powstaje dopiero z chwilą uprawomocnienia się wyroku uwzględniającego żądanie przeniesienia własności zabudowanej działki. Odsetki zatem za opóźnienie spełnienia świadczenia pieniężnego należą się właścicielowi zabudowanej nieruchomości dopiero od daty przejścia własności zabudowanej działki (art. 481 § 1 k.c.), nie zaś od chwili utraty samoistnego posiadania nieruchomości.

Obowiązek zapłaty wynagrodzenia, o jakim mowa w art. 231 § 1 i 2 k.c., związany jest nierozerwalnie z przeniesieniem (przejściem) prawa własności zabudowanej nieruchomości lub jej części. Wskazuje na to niedwuznacznie redakcja końcowych części obu powołanych przepisów, gdzie mowa jest o możności żądania przeniesienia lub nabycia własności działki zajętej pod zabudowę za odpowiednim wynagrodzeniem. W tej sytuacji omawiane wynagrodzenie musi być traktowane jako jedno ze świadczeń wzajemnych w rozumieniu art. 488 § 1 k.c.

Gdy zaś przejście prawa własności zabudowanej działki na budujące w razie realizacji roszczenia z art. 231 k.c. w drodze sądowej, następuje z mocy prawomocnego orzeczenia sądu (art. 64 k.c., art. 1074 § 1 k.p.c.), to i obowiązek zapłaty należnego wynagrodzenia powstaje dopiero z chwilą uprawomocnienia się wyroku uwzględniającego żądanie przeniesienia (nabycia) zabudowanej działki. Odsetki zatem za opóźnienie świadczenia pieniężnego należą się właścicielowi zabudowanej nieruchomości dopiero od daty przejścia własności zabudowanej działki (art. 481 § 1 k.c.), nie zaś - jak to bez bliższego uzasadnienia przyjął Sąd Wojewódzki - od chwili utraty przez właściciela samoistnego posiadania nieruchomości.

Wyrok SN z dnia 20 czerwca 1974 r., II CR 309/74

Standard: 30783 (pełna treść orzeczenia)