Wyrok z dnia 1974-06-20 sygn. II CR 309/74

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CR 309/74

Wyrok z dnia 20 czerwca 1974 r.

Gdy przejście prawa własności zabudowanej działki na budującego, w związku z realizacją roszczenia z art. 231 k.c. w drodze sądowej, następuje z mocy prawomocnego orzeczenia sądowego (art. 64 k.c., art. 1047 § 1 k.p.c.), obowiązek zapłaty należnego z tego tytułu wynagrodzenia powstaje dopiero z chwilą uprawomocnienia się wyroku uwzględniającego żądanie przeniesienia własności zabudowanej działki. Odsetki zatem za opóźnienie spełnienia świadczenia pieniężnego należą się właścicielowi zabudowanej nieruchomości dopiero od daty przejścia własności zabudowanej działki (art. 481 § 1 k.c.), nie zaś od chwili utraty samoistnego posiadania nieruchomości.

Przewodniczący: sędzia F. Wesely. Sędziowie: A. Gola (sprawozdawca), T. Bielecki.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu sprawy z powództwa Komitetu Wojewódzkiego PZPR - Wydział Ogólny w K. przeciwko Genowefie S. o przeniesienie własności nieruchomości na skutek rewizji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Krakowie z dnia 16 stycznia 1974 r.,

zmienił zaskarżony wyrok tylko o tyle, że zasądzone tym wyrokiem odsetki płatne są od dnia 20 marca 1974 r.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 16 stycznia 1974 r. Sąd Wojewódzki w Krakowie stwierdził nabycie w drodze zabudowy przez Komitet Wojewódzki PZPR w K. prawa własności działki budowlanej położonej w P., o powierzchni 26 arów 18 m ², oznaczonej na planie sporządzonym przez Referat Geodezji w P. z dnia 13 października 1961 r. numerem 260, stanowiącej poprzednio własność pozwanej Genowefy S., oraz zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanej kwotę 130.900 zł z 8% od dnia 26 stycznia 1962 r. tytułem "odpowiedniego wynagrodzenia" za tę działkę. Sąd I instancji ustalił, że opisaną wyżej działkę strona powodowa otrzymała w roku 1962 w samoistne posiadanie, a będąc jej posiadaczem w dobrej wierze, wybudowała na niej budynek biurowy o trzech kondygnacjach, w których obecnie mieści się siedziba Komitetu Powiatowego PZPR w P., co z mocy art. 231 § 1 k.c. uzasadniało powództwo o przeniesienie prawa własności tej działki. Kwota 130.900 zł stanowi wartość zabudowanego gruntu. W przedmiocie odsetek Sąd Wojewódzki zajął stanowisko, że należą się one pozwanej od dnia utraty samoistnego posiadania nieruchomości.

Wyrok ten w części rozstrzygającej o odsetkach zaskarżyła rewizją strona powodowa, domagając się jego zmiany i zasądzenia odsetek od daty uprawomocnienia się wyroku.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Obowiązek zapłaty wynagrodzenia, o jakim mowa w art. 231 § 1 i 2 k.c., związany jest nierozerwalnie z przeniesieniem (przejściem) prawa własności zabudowanej nieruchomości lub jej części. Wskazuje na to niedwuznacznie redakcja końcowych części obu powołanych przepisów, gdzie mowa jest o możności żądania przeniesienia lub nabycia własności działki zajętej pod zabudowę za odpowiednim wynagrodzeniem. W tej sytuacji omawiane wynagrodzenie musi być traktowane jako jedno ze świadczeń wzajemnych w rozumieniu art. 488 § 1 k.c. Gdy zaś przejście prawa własności zabudowanej działki na budujące w razie realizacji roszczenia z art. 231 k.c. w drodze sądowej, następuje z mocy prawomocnego orzeczenia sądu (art. 64 k.c., art. 1074 § 1 k.p.c.), to i obowiązek zapłaty należnego wynagrodzenia powstaje dopiero z chwilą uprawomocnienia się wyroku uwzględniającego żądanie przeniesienia (nabycia) zabudowanej działki. Odsetki zatem za opóźnienie świadczenia pieniężnego należą się właścicielowi zabudowanej nieruchomości dopiero od daty przejścia własności zabudowanej działki (art. 481 § 1 k.c.), nie zaś - jak to bez bliższego uzasadnienia przyjął Sąd Wojewódzki - od chwili utraty przez właściciela samoistnego posiadania nieruchomości.

Z tych przyczyn Sąd Najwyższy, uwzględniając rewizję strony powodowej, z mocy art. 390 § 1 k.p.c. orzekł jak wyżej.

Ubocznie jedynie Sąd Najwyższy zauważa, że roszczenia odszkodowawcze pozwanej wobec Skarbu Państwa, oparte na tym, że była ona od 1962 r. pozbawiona możności korzystania z zabudowanej działki, są przedmiotem innego procesu i nie mogły znaleźć zaspokojenia w postaci odsetek za okres poprzedzający datę uprawomocnienia się wyroku w niniejszym sporze.

O kosztach procesu w instancji rewizyjnej nie orzekano wobec braku wniosku strony powodowej w tym przedmiocie (art. 109 w zw. z art. 393 § 1 k.p.c.).

OSNC 1975 r., Nr 6, poz. 96