Ochrona posesoryjna posiadacza użytkującego budynek bez pozwolenia na użytkowanie

Użytkowanie przez posiadacza budynku (lub pomieszczeń w nim się znajdujących) mimo braku pozwolenia władzy budowlanej na to użytkowanie (art. 64 prawa budowlanego - Dz. U. z 1961 r. Nr 7, poz. 46) nie pozbawia posiadacza, w razie naruszenia posiadania ochrony posesoryjnej na podstawie art. 344 k.c.

Wyrok jednak przywracający naruszone posiadanie budynku (lub pomieszczeń) nie ogranicza władzy budowlanej w stosowaniu wobec posiadacza sankcji karnych ani innych środków przymusu przewidzianych przez prawo budowlane w związku z użytkowaniem budynku bez uzyskania pozwolenia na użytkowanie.

Okoliczność, że władza budowlana nie wydała pozwolenia na użytkowanie budynku, ma tylko ten skutek, że władanie budynkiem przez posiadacza, objawiające się w postaci użytkowania znajdujących się w nim pomieszczeń, jest sprzeczne z przepisami prawa budowlanego. Istniejąca jednak sprzeczność posiadania z przepisami prawa sama przez się nie ogranicza wykonywania przez posiadacza faktycznego władztwa nad budynkiem. W razie więc samowolnego naruszenia posiadania przez inną osobę posiadaczowi przysługuje na podstawie art. 344 k.c. roszczenie o przywrócenie posiadania do stanu poprzedniego, tzn. do takiego stanu faktycznego władztwa nad budynkiem, jaki istniał w chwili naruszenia.

Wyrok przywracający naruszone posiadanie nie stwarza nowego stanu faktycznego sprzecznego z przepisami prawa budowlanego ani nie koliduje z orzeczeniem organu władzy budowlanej. Wyrok ten przywraca jedynie stan faktycznego władztwa nad budynkiem istniejący przed naruszeniem posiadania.

Natomiast organom władzy budowlanej przysługują w stosunku do posiadacza budynku (lub znajdujących się w budynku pomieszczeń) - zarówno przed naruszeniem posiadania, jak i po wyroku przywracającym naruszone posiadanie - środki przymusu przewidziane w prawie budowlanym.

Wyrok SN z dnia 19 grudnia 1973 r., III CRN 320/73

Standard: 30689 (pełna treść orzeczenia)