Przynależność własności lokalu na gruncie małżonka powstałego z przekształcenia współwłasności gruntu małżonka

Jeżeli tylko jeden z małżonków jest współwłaścicielem gruntu, na którym wszyscy jego współwłaściciele wznieśli dom i ustanowili w nim odrębną własność lokali, przy czym prawo do jednego z tych lokali zostało zapisane na małżonka - współwłaściciela nieruchomości, drugi z małżonków nie nabywa ani prawa do współwłasności wyodrębnionego lokalu, ani współwłasności gruntu, choćby dom był wzniesiony w czasie trwania małżeństwa i choćby własnymi funduszami przyczynił się on do wzniesienia budynku.

Udział właściciela lokalu we współwłasności nieruchomości jest prawem związanym z własnością lokalu i dlatego dopóki trwa odrębna własność lokali, dopóty nie można żądać zniesienia współwłasności nieruchomości (uchwała (7) sędziów SN z dnia 11.XI.1963 r.).

Zachodząca ścisła więź pomiędzy własnością lokalu a udziałem w nieruchomości oznacza, że nie można rozporządzić własnością lokalu nie rozporządzając równocześnie udziałem w nieruchomości. Stąd umowa o ustanowienie własności lokalu stanowi szczególny wypadek umowy o przeniesienie własności nieruchomości, na której znajduje się budynek z wyodrębnionymi lokalami, może stać się w drodze umowy właścicielem lokalu tylko po uprzednim nabyciu udziału w tej nieruchomości.

Skoro grunt stanowił wyłączną własność męża powódki, dom wzniesiony w czasie trwania związku małżeńskiego - jako część składowa tego gruntu - jest także jego własnością (art. 48 k.c.).

Okoliczność, że dom został wzniesiony w czasie trwania małżeństwa i to przy bezspornym zaangażowaniu pracy i nakładów powódki, nie może podważyć tej zasady.

Po pierwsze dlatego, że mąż powódki nie nabył prawa własności lokalu jako majątku, który dopiero powstał w czasie trwania małżeństwa, ale dobro to powstało z przekształcenia jego dotychczasowego prawa. Decydujące jednak znaczenie ma to, że najpierw trzeba nabyć współwłasność nieruchomości, a dopiero potem można się ubiegać o nabycie odrębnej własności lokalu.

Wyrok SN z dnia 18 listopada 1971 r., II CR 518/71

Standard: 30366 (pełna treść orzeczenia)