Nasciturus jako uprawny do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci osoby ubezpieczonej (art. 831 k.c.)

Żadne względy nie wyłączają zastosowania (na zasadzie analogii) - w razie ubezpieczenia - przepisu art. 927 § 2 k.c. do wypadku ustanowienia uprawnionego-uposażonego. Podobnie jak dziecko poczęte może być spadkobiercą tak samo może ono być uprawnionym z umowy ubezpieczenia osobowego.

Suma ubezpieczenia przypadająca uprawnionemu nie należy do spadku po ubezpieczonym (art. 831 § 3 k.c.). W myśl jednak art. 831 § 1 k.c. ubezpieczony może wskazać uprawnionego do otrzymania sumy ubezpieczenia na wypadek śmierci. Jakkolwiek zatem krąg uprawnionych do dziedziczenia i uprawnionych z umowy ubezpieczenia osobowego może nie być zbieżny, to jednak w drodze umowy ubezpieczenia ubezpieczający może wskazać jako uprawnionego tego, do którego odnosi się art. 927 § 2 k.c., a więc również swojego najczęściej spadkobiercę.

Wyznaczenie uposażonego nie musi polegać na określeniu imiennym. Wystarczy określenie w sposób zapewniający identyfikację, np. wskazanie dzieci. Żadne względy nie wyłączają tu również dzieci poczętych w chwili zajścia wypadku ubezpieczeniowego.

Ubezpieczony nie ma obowiązku wskazania osoby uprawnionej. Pociąga to za sobą ten skutek, że wchodzi wówczas w grę kolejność przewidziana w ogólnych warunkach ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków. Nie ma żadnych poważnych racji, aby wyłączyć tu - jako wymagające ochrony - dziecko, które w chwili wypadku śmiertelnego ojca było już poczęte, a po jego śmierci urodziło się żywe. Odnosi się to także do dziecka, w stosunku do którego ojcostwo zostało ustalone w drodze orzeczenia sądowego.

W taki sam sposób należałoby rozstrzygnąć zagadnienie w wypadku, gdyby dziecko urodziło się przed śmiercią jego ojca. 

Wyrok SN z dnia 7 października 1971 r., III CRN 255/71

Standard: 30344 (pełna treść orzeczenia)