Odmowa poddania się obserwacji w szpitalu psychiatrycznym

Obserwacja w zakładzie leczniczym, chociaż obejmuje wykonywanie badań przewidzianych w art. 298 k.p.c., nie jest dowodem, którego przeprowadzenie w całości jest unormowane w powołanym przepisie. Wskazuje na to treść art. 554 k.p.c., który nie modyfikuje art. 298 k.p.c. w sposób odpowiedni do potrzeb postępowania o ubezwłasnowolnienie, lecz reguluje przeprowadzenie obserwacji w zakładzie leczniczym osoby, która ma być ubezwłasnowolniona, jako szczególnego rodzaju czynności dowodowe.

Według art. 309 k.p.c., do przeprowadzenia obserwacji w zakładzie leczniczym jako dowodu nie wymienionego w art. 298 ani też w innych artykułach k.p.c. należy zatem stosować przepisy o dowodach tylko odpowiednio.

Jeżeli określenie sposobu przeprowadzenia nie wymienionego w k.p.c. środka dowodowego wymaga uwzględnienia jego charakteru, to istotne cechy takiego dowodu nie mogą być pominięte, gdy ocenia się stanowisko strony, która nie zgadza się na przeprowadzenie takiego dowodu.

Trzeba więc mieć na uwadze, że obserwacja w zakładzie leczniczym wymaga nie tylko poddawania się badaniom, lecz nadto podporządkowania się regulaminowi przeznaczonemu dla pacjentów danego zakładu, przerwania pracy, oderwania się od zajęć wykonywanych w domu, rozłączenia ze wspólnie mieszkającymi członkami rodziny, pozostawania wśród ludzi chorych i - z powodu niektórych chorób (a zwłaszcza chorób psychicznych) - przykrych dla otoczenia. Ta szczególna uciążliwość poddania się obserwacji w szpitalu psychiatrycznym wyłącza możliwość poczytania stronie za złą wolę odmowy zgody na przeprowadzenie takiego dowodu, która wobec tego nie może być powodem tłumaczenia na niekorzyść tej strony istniejących w sprawie wątpliwości.

Wyrok SN z dnia 31 marca 1971 r., I CR 621/70

Standard: 30322 (pełna treść orzeczenia)