Groźba samobójstwa w celu wymuszenia złożenia określonego oświadczenia woli

Posługiwanie się groźbą samobójstwa w celu wymuszenia złożenia określonego oświadczenia woli stanowi groźbę bezprawną w rozumieniu art. 87 k.c.

Oświadczenie woli uznającego, złożone pod wpływem bezprawnej groźby osoby trzeciej, uzasadnia żądanie uznania powyższego oświadczenia za nieważne (art. 60 k.r.o., oraz art. 87 k.c.). W sprawie niniejszej groźbę tę miała stanowić groźba popełnienia samobójstwa przez matkę powoda (gdyby nie uznał dziecka). Wprawdzie ujemne następstwa groźby nie dotknęłyby przede wszystkim bezpośrednio samego grożącego, jednakże ze względu na konkretną sytuację w danym wypadku groźba ta mogła wywołać nie tylko stan realnej obawy u powoda (o życie matki), ale również jej urzeczywistnienie mogło spowodować niekorzystne następstwa dla powoda, jako syna, gdyby postępowaniem swym, przy przyjęciu realności spełnienia groźby, doprowadził do samobójstwa matki.

O wadliwości oświadczenia woli stanowi obok realności groźby także jej bezprawność. Samobójstwo nie jest przestępstwem w prawie polskim (por. k.k. z 1932 r. i z 1969 r.), niemniej jednak posługiwanie się groźbą samobójstwa w celu wymuszenia złożenia określonego oświadczenia woli należy uznać - skoro środkiem wymuszenia jest w każdym razie pozbawienie życia człowieka (mimo że nie jest karalne pozbawienie życia siebie samego) - za groźbę bezprawną w rozumieniu art. 87 k.c.

Wyrok SN z dnia 18 lutego 1970 r., I CR 571/69

Standard: 30082 (pełna treść orzeczenia)