Wyłączenie przedmiotów niezbędnych do nauki (art. 829 pkt 6 k.p.c.)

Przepis art. 829 pkt 6 k.p.c. wyłącza od egzekucji zarówno przedmioty służące niezbędnie do nauki dłużnikowi, jak i członkom jego rodziny. Wskazuje na to przede wszystkim wykładnia gramatyczna treści tego przepisu. W przepisie tym bowiem wyłączono od egzekucji przedmioty niezbędne do nauki bez określenia, że chodzi wyłącznie o przedmioty służące do nauki dłużnikowi.

Zwężenie tego przepisu tylko do przedmiotów niezbędnych do nauki dla dłużnika kolidowałoby z ogólną tendencją ustawodawcy do zapewnienia jak najlepszych warunków nauki każdemu obywatelowi, a zwłaszcza z przepisami o bezpłatności i obowiązkowości nauki oraz wszechstronnej pomocy Państwa w kształceniu się obywateli.

Zajęcie przez komornika sądowego przedmiotu niezbędnego do nauki uzasadnia wniesienie skargi z art. 767 k.p.c. Legitymowanym do jej wniesienia przy zajęciu przedmiotu niezbędnego do nauki dla członka rodziny dłużnika jest zarówno dłużnik, jak i zainteresowany członek rodziny dłużnika. Osoba trzecia bowiem może korzystać ze środka odwoławczego, jakim jest skarga na czynności komornika sądowego, jeżeli czynność komornika sądowego naruszyła prawa osoby trzeciej zagwarantowane w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym, a więc np. gdy komornik dokonuje zajęcia ruchomości dłużnika znajdującej się we władaniu osoby trzeciej wbrew woli tej osoby (art. 845 § 1 k.p.c.). Takie samo naruszenie prawa zagwarantowanego osobie trzeciej przez art. 829 pkt 6 k.p.c. następuje w wypadku zajęcia przedmiotu niezbędnego do nauki członkowi rodziny dłużnika.

Prowadzenie egzekucji z przedmiotu niezbędnego do nauki dla członka rodziny dłużnika nie stanowi natomiast naruszenia jego prawa w rozumieniu art. 841 § 1 k.p.c. Przepis ten bowiem dla powództwa ekscydencyjnego (interwencyjnego) wymaga, by egzekucja naruszała prawa materialne osoby trzeciej do zajętego przedmiotu. Sam fakt, że członek rodziny korzysta z przedmiotu stanowiącego własność dłużnika i że przedmiot ten jest niezbędny do nauki tej osoby, nie stwarza dla członka rodziny prawa materialnego do zajętego przedmiotu.

Uchwała SN z dnia 29 października 1968 r., III CZP 90/68

Standard: 29819 (pełna treść orzeczenia)