Uchwała z dnia 1968-10-29 sygn. III CZP 90/68

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 90/68

Uchwała z dnia 29 października 1968 r.

Przewodniczący: sędzia W. Bryl. Sędziowie: S. Gross, B. Łubkowski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa małol. Ewy Z. przeciwko Skarbowi Państwa (Prezesowi Sądu Wojewódzkiego w W.) o zwolnienie od egzekucji, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki dla m. st. Warszawy w Warszawie postanowieniem z dnia 6 kwietnia 1968 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

"1. Czy z mocy art. 829 pkt 6 k.p.c. nie podlegają egzekucji przedmioty niezbędne do nauki tylko dłużnikowi, czy także będącym na jego utrzymaniu członkom rodziny?

2. Czy prowadzenie egzekucji z przedmiotu niezbędnego do nauki dla członka rodziny dłużnika stanowi naruszenie jego prawa w rozumieniu art. 841 § 1 k.p.c.?"

udzielił następującej odpowiedzi:

1. Z mocy art. 829 pkt 6 k.p.c. nie podlegają egzekucji przedmioty niezbędne do nauki zarówno dla dłużnika, jak i dla będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny.
2. Prowadzenie egzekucji z przedmiotu niezbędnego do nauki dla członka rodziny dłużnika nie stanowi naruszenia jego prawa w rozumieniu art. 841 § 1 k.p.c.

Uzasadnienie

Na częściowe pokrycie wierzytelności pozwanego Skarbu Państwa komornik sądowy zajął u dłużniczki, matki powódki, fortepian marki "Bechstein".

Powódka twierdziła, że jest uczennicą klasy 7 Szkoły Muzycznej, sekcji fortepianowej i że zajęty fortepian jest niezbędny do jej nauki, wobec czego na zasadzie art. 829 pkt 6 i 841 § 1 k.p.c. domagała się zwolnienia tego fortepianu od zajęcia.

Sąd Powiatowy oddalił powództwo ustaliwszy, że zajęty fortepian został kupiony przez rodziców powódki, gdy zaczęła się uczyć w szkole muzycznej, uznał jednak, że powódka nie udowodniła, by fortepian ten był jej własnością. Sąd Powiatowy wyraził również pogląd, że art. 829 pkt 6 k.p.c. dotyczy wyłączenia od egzekucji przedmiotów niezbędnych tylko do nauki dłużnika, a nie do nauki członków jego rodziny.

Sąd Wojewódzki, rozpoznając rewizję powódki z mocy art. 391 § 1 k.p.c., przekazał Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia wymienione w sentencji zagadnienia prawne.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Wbrew poglądowi Sądu Powiatowego, przepis art. 829 pkt 6 k.p.c. wyłącza od egzekucji zarówno przedmioty służące niezbędnie do nauki dłużnikowi, jak i członkom jego rodziny. Wskazuje na to przede wszystkim wykładnia gramatyczna treści tego przepisu. W przepisie tym bowiem wyłączono od egzekucji przedmioty niezbędne do nauki bez określenia, że chodzi wyłącznie o przedmioty służące do nauki dłużnikowi.

Zwężenie tego przepisu tylko do przedmiotów niezbędnych do nauki dla dłużnika kolidowałoby z ogólną tendencją ustawodawcy do zapewnienia jak najlepszych warunków nauki każdemu obywatelowi, a zwłaszcza z przepisami o bezpłatności i obowiązkowości nauki oraz wszechstronnej pomocy Państwa w kształceniu się obywateli.

Zajęcie przez komornika sądowego przedmiotu niezbędnego do nauki uzasadnia wniesienie skargi z art. 767 k.p.c. Legitymowanym do jej wniesienia przy zajęciu przedmiotu niezbędnego do nauki dla członka rodziny dłużnika jest zarówno dłużnik, jak i zainteresowany członek rodziny dłużnika. Osoba trzecia bowiem może korzystać ze środka odwoławczego, jakim jest skarga na czynności komornika sądowego, jeżeli czynność komornika sądowego naruszyła prawa osoby trzeciej zagwarantowane w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym, a więc np. gdy komornik dokonuje zajęcia ruchomości dłużnika znajdującej się we władaniu osoby trzeciej wbrew woli tej osoby (art. 845 § 1 k.p.c.). Takie samo naruszenie prawa zagwarantowanego osobie trzeciej przez art. 829 pkt 6 k.p.c. następuje w wypadku zajęcia przedmiotu niezbędnego do nauki członkowi rodziny dłużnika.

Prowadzenie egzekucji z przedmiotu niezbędnego do nauki dla członka rodziny dłużnika nie stanowi natomiast naruszenia jego prawa w rozumieniu art. 841 § 1 k.p.c. Przepis ten bowiem dla powództwa ekscydencyjnego (interwencyjnego) wymaga, by egzekucja naruszała prawa materialne osoby trzeciej do zajętego przedmiotu. Sam fakt, że członek rodziny korzysta z przedmiotu stanowiącego własność dłużnika i że przedmiot ten jest niezbędny do nauki tej osoby, nie stwarza dla członka rodziny prawa materialnego do zajętego przedmiotu.

Z tych względów Sąd Najwyższy z mocy art. 391 § 1 k.p.c. udzielił odpowiedzi jak w sentencji uchwały.

OSNC 1969 r., Nr 4, poz. 65