Przeszkoda małżeńska ze względu na wiek (art. 10 k.r.o.)

Przepis art. 10 § 3 zdanie drugie k.r.o. wyłącza legitymację czynną męża do wystąpienia z powództwem o unieważnienie małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku w wypadku zajścia żony w ciążę - niezależnie od tego, czy fakt ten nastąpił przed czy po zawarciu małżeństwa, byleby ciąża istniała w czasie trwania małżeństwa.

Stanowiąc w zdaniu drugim art. 10 § 3 k.r.o. o tym, kto może żądać unieważnienia małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku, ustawa nie czyni rozróżnienia co do czasu zajścia żony w ciążę, a mianowicie czy fakt ten nastąpił przed czy po zawarciu związku małżeńskiego, istotnym natomiast wymaganiem tego przepisu jest to, by żona po zawarciu małżeństwa mimo braku przepisanego wieku znajdowała się w ciąży.

Nie można znaleźć żadnych uzasadnionych argumentów, które miałyby prowadzić do odmiennego traktowania przez ustawodawcę żony, która zaszła w ciążę przed czy po zawarciu małżeństwa, tym bardziej że udowodnienie daty zajścia w ciążę w wypadkach, gdy fakt ten nastąpił w kilka dni przed czy po zawarciu małżeństwa, byłoby - według z góry przyjętych założeń - nader utrudnione lub wręcz niemożliwe.

Ustawowy zakaz unieważnienia małżeństwa - na żądanie męża - z powodu braku przepisanego wieku w wypadku zajścia żony w ciążę jest podyktowany interesem społecznym, wytyczonym konstytucyjnymi zasadami ochrony rodziny i opieki nad dzieckiem, oraz dobrem dziecka, które zrodzone zostanie lub zrodziło się w małżeństwie; dla dziecka tego nie jest obojętne, czy małżeństwo jego rodziców zostanie unieważnione, czy też - zgodnie z wolą ustawodawcy - pozostanie ono w rodzinie, mającej swe źródło w małżeństwie, zawartym wprawdzie mimo nieosiągnięcia przez małżonków prawem przypisanego wieku, ale które może być unieważnione jedynie na żądanie żony.

Pozostawienie żonie decyzji co do możności wystąpienia z powództwem o unieważnienie małżeństwa nie jest sprzeczne z wyrażonymi zasadami i ustawodawca, czyniąc ten wyjątek, miał na uwadze, że korzystanie z tego uprawnienia żony będzie miało zastosowanie w sytuacjach wyjątkowych, zwłaszcza że uprawnienie to jest ograniczone w czasie do momentu osiągnięcia przez żonę 18 lat życia (art. 10 § 3 zdanie pierwsze k.r.o.).

Wyrok SN z dnia 23 kwietnia 1968 r., II CR 77/68

Standard: 29790 (pełna treść orzeczenia)