Charakter oświadczenia o uznaniu ojcostwa (art. 73 k.r.o)
Uznanie i potwierdzenie ojcostwa (art. 73 k.r.o.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
W piśmiennictwie dość rozpowszechniony jest pogląd, że uznanie ojcostwa jest oświadczeniem lub aktem wiedzy, czyli przyznaniem faktu przez rodziców przeświadczonych, iż dziecko od nich pochodzi, nie jest natomiast oświadczeniem woli, a w konsekwencji czynnością prawną. Przyjmuje się, że uznanie ojcostwa jest zdarzeniem prawnym wskazującym na ojcostwo biologiczne i prawne uznającego mężczyzny.
Nawet największa wiedza co do pochodzenia biologicznego dziecka nie oznacza jeszcze, że mężczyzna musi uznać swoje ojcostwo. O tym, czy je uzna, czy nie uzna, decyduje bowiem jego wola. Znajduje to potwierdzenie w art. 72 k.r.o., według którego istnieją dwa sposoby ustalenia ojcostwa pozamałżeńskiego: uznanie ojcostwa i sądowe ustalenie ojcostwa.
Możliwa jest również sytuacja, gdy mężczyzna świadomie dokonuje uznania cudzego dziecka. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 kwietnia 2012 r., IV CSK 459/11 orzekał w sprawie o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa wytoczone przez mężczyznę, który wiedział, że nie jest ojcem, gdyż poznał matkę dziecka, gdy była ona w zaawansowanej ciąży. Sąd Najwyższy stwierdził m.in., że obecnie uznanie ojcostwa stanowi akt wiedzy o biologicznym pochodzeniu dziecka.
O tym, że uznanie ojcostwa nie jest oświadczeniem wiedzy (przyznaniem faktu), ale oświadczeniem woli, świadczy sformułowanie art. 77 § 2 k.r.o., który expressis verbis odwołuje się do zdolności do czynności prawnych. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 2224 z późn. zm.), stanem cywilnym jest sytuacja prawna osoby wyrażona przez cechy indywidualizujące osobę, kształtowana przez zdarzenia naturalne, czynności prawne lub orzeczenia sądów, lub decyzje organów, stwierdzona w akcie stanu cywilnego. W tym przepisie enumeratywnie wymieniono zdarzenia prawne kształtujące stan cywilny, wśród których nie ma oświadczeń (aktów) wiedzy. Ponadto w odniesieniu do uznania ojcostwa prekonceptualnego (art. 75[1] k.r.o.) można oczywiście mówić jedynie o oświadczeniu woli, a w konsekwencji o czynności prawnej.
Uchwała SN z dnia 27 lutego 2020 r., III CZP 56/19
Standard: 44834 (pełna treść orzeczenia)
Oświadczenie o uznaniu dziecka stanowi jednostronną czynność prawną z zakresu prawa rodzinnego o mieszanym charakterze oświadczenia woli i wiedzy.
Wyrok SN z dnia 30 października 2014 r., II CSK 84/14
Standard: 48727 (pełna treść orzeczenia)