Prawomocne orzeczenie stwierdzające, że stan powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem (art. 344 § 1 zd. 2 k.c.)

Zgodnie z art. 478 k.p.c. w procesie posesoryjnym sąd bada jedynie stan posiadania i fakt jego naruszenia, nie rozpoznaje natomiast prawa do spornej rzeczy ani dobrej wiary pozwanego. Taka koncepcja procesowa ochrony posiadania jest zbieżna z przyjętą w art. 344 § 1 k.c. zasadą, że roszczenia posesoryjne przysługują posiadaczowi, niezależnie od tego, czy jest on w dobrej wierze, czy złej oraz czy posiadanie jest zgodne z prawem, czy bezprawne.

Z powyższego wynika, że pozwany nie może podnieść zarzutu, że to on, a nie dotychczasowy posiadacz, jest osobą uprawnioną do władania rzeczą (jako właściciel lub uprawniony z innego prawa). Od tej zasady ustawodawca przewidział jeden wyjątek. Zgodnie z przywołanym art. 344 § 1 zdanie 2 k.c. powództwo o przywrócenie naruszonego posiadania podlega oddaleniu, jeżeli prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem.

W art. 344 § 1 zdanie 2 k.c. chodzi jedynie o takie orzeczenie, które zostało wydane po naruszeniu (uchw. SN z 26.7.1968 r., III CZP 52/68). Po drugie, orzeczenie musi być prawomocne i dotyczyć np. nakazania spełnienia świadczenia związanego z własnością rzeczy, ustalające prawo własności, znoszące współwłasność.

Ewentualne przedłożenie przez stronę pozwaną w procesie o ochronę naruszonego posiadania, orzeczenia sądu stwierdzającego, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem, nie czyni wydania orzeczenia zbędnym a tym samym nie prowadzi do umorzenia postępowania z mocy przepisu art. 355 k.p.c.. Istnienie takiego orzeczenia stanowi negatywną przesłankę materialno-prawną i skutkuje oddaleniem powództwa.

Wyrok SO w Łodzi z dnia 25 września 2017 r., III Ca 865/17

Standard: 29646 (pełna treść orzeczenia)