Uchylenie kurateli (art 180 k.r.o.)

Art. 180 k.r.o. w paragrafie pierwszym przewiduje, że z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, organ państwowy, który ustanowił kuratora, uchyli kuratelę, gdy odpadnie jej cel. W drugim zaś paragrafie art. 180 stanowi, że w razie ustanowienia kuratora dla poszczególnej sprawy, kuratela ustaje z chwilą ukończenia tej sprawy.

Uwzględniając treść tego przepisu oraz treść art. 181 § 2 i art. 182 k.r.o., w których przewiduje się ustanie kurateli "z mocy prawa" w razie uchylenia ubezwłasnowolnienia oraz ustanie kurateli z chwilą urodzenia się dziecka, należy skonstatować, że byt kurateli kończy się w zależności od okoliczności albo poprzez jej uchylenie, albo wskutek jej ustania.

Należy zwrócić uwagę na stanowisko przedstawicieli doktryny, którzy utrzymują, że wygaśnięcie kurateli bez orzeczenia właściwego organu następuje nie tylko wtedy, gdy była ona ustanowiona dla załatwienia poszczególnych spraw, albo gdy tak stanowi wyraźny przepis prawa, ale także wtedy, gdy wynika to "z istoty" kurateli.

O ile w czasie trwania pobytu pacjenta w szpitalu psychiatrycznym może dochodzić z różnych względów do uchylenia kurateli, w tym także na wniosek osoby, dla której była ustanowiona (tak jak to przewiduje art. 185 § 2 k.r.o.), o tyle w razie zakończenia pobytu w tym szpitalu nie wejdzie w grę uchylenie kurateli, lecz jej ustanie z mocy prawa ze względu na istotę tej kurateli. Do jej istoty należało bowiem świadczenie pomocy pacjentowi w czasie jego pobytu w szpitalu psychiatrycznym. Z chwilą zakończenia tego pobytu kończy się rola kuratora, gdyż z mocy art. 44 ust. 1 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego kuratela przewidziana w tym przepisie może trwać tylko przez czas pobytu w szpitalu osoby, dla której została ustanowiona.

Postanowienie SN z dnia 27 marca 1996 r., III CZP 28/96

Standard: 29417 (pełna treść orzeczenia)