Rozszerzenie prawa pierwokupu na wypadek darowizny

Nie jest dopuszczalne umowne rozszerzenie prawa pierwokupu nieruchomości na wypadek, gdyby nabywca darował ją osobie trzeciej.

Przepisy regulujące prawo pierwokupu - wiążąc je wyłącznie ze sprzedażą - nie dopuszczają żadnych ustępstw interpretacyjnych. W konsekwencji można więc uznać normę art. 596 k.c. za przepis iuris cogentis.

Swoboda kontraktowania nie może wkraczać na obszary normowane przepisami impreatywnymi. Po wtóre, próba rozszerzenia prawa pierwokupu także na wypadek darowizny deformuje je do tego stopnia, że - wykraczając poza ramy wyraźnie zakreślone ustawą - odbiera mu jego typowe cechy, wśród których uzależnienie pierwszeństwa kupna rzeczy tylko od jej sprzedaży, a więc umowy odpłatnej, stanowi cechę podstawową; mówiąc inaczej, rozszerzenie prawa pierwokupu na inną umowę przenoszącą własność, w szczególności umowę darmną, godziłoby w naturę tego zastrzeżenia umownego.

Uchwała SN z dnia 16 lutego 1996 r., III CZP 10/96

Standard: 29410 (pełna treść orzeczenia)