Zbieg postępowania alimentacyjnego ze sprawą o rozwód lub separację (art. 445 k.p.c.)

Sprawą o zaspokojenie potrzeb rodziny w rozumieniu art. 445 § 1 i 2 k.p.c. jest oparta na art. 27 k.r.o. sprawa z powództwa jednego małżonka przeciwko drugiemu małżonkowi o wykonanie obowiązku przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny przez płacenie w tym celu stosownych kwot.

Uchwała SN z dnia 28 listopada 2012 r., III CZP 77/12

Standard: 51700 (pełna treść orzeczenia)

Jeżeli w sprawie o rozwód sąd nie orzekł na mocy art. 443 § 1 k.p.c. o obowiązku małżonków przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny przez czas trwania tego procesu, to w postępowaniu w sprawie z powództwa dziecka przeciwko jednemu z rodziców o alimenty, wszczętym przed wytoczeniem powództwa o rozwód (art. 445 § 2 k.p.c.), dopuszczalne jest dochodzenie - po prawomocnym orzeczeniu rozwodu i podjęciu zawieszonego postępowania - świadczeń alimentacyjnych za okres od wszczęcia postępowania w sprawie o alimenty do prawomocnego orzeczenia rozwodu.

Z art. 445 § 3 k.p.c. wynika, że jeżeli w sprawie o rozwód sąd orzekł na mocy art. 443 § 1 k.p.c. co do świadczeń za czas trwania procesu o rozwód, tzn. za okres objęty zawieszonym postępowaniem w sprawie o alimenty, to po prawomocnym orzeczeniu rozwodu stało się zbędne (art. 355 § 1 k.p.c.) wydanie w sprawie o alimenty orzeczenia co do świadczeń za wymieniony czas, i dlatego w sprawie o alimenty postępowanie ulega umorzeniu co do świadczeń za czas trwania procesu o rozwód.

Natomiast jeżeli w sprawie o rozwód sąd nie orzekł o obowiązku przewidzianym w art. 443 § 1 k.p.c., to po prawomocnym orzeczeniu rozwodu i podjęciu zawieszonego postępowania w sprawie o alimenty nic nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu co do świadczeń za czas trwania procesu o rozwód. W szczególności na przeszkodzie tej nie stoi ani okoliczność, że orzeczenie wydane w trybie art. 443 § 1 k.p.c. jest ostateczne, skoro tego orzeczenia nie ma, ani zasada ekonomii procesowej, ani wreszcie - prekluzja procesowa w tym wypadku nie wprowadzona przez ustawodawcę, tj. nie zawarta w art. 445 k.p.c., zwłaszcza w jego § 3. Jeżeli więc w sprawie o rozwód sąd nie orzekł o obowiązku przewidzianym w art. 443 § 1 k.p.c., to w postępowaniu w sprawie z powództwa dziecka przeciwko jednemu z rodziców o alimenty, wszczętym przed wytoczeniem powództwa o rozwód, dopuszczalne jest dochodzenie świadczeń alimentacyjnych za czas trwania procesu o rozwód.

W odniesieniu do okresu od wszczęcia przez dziecko postępowania w sprawie o alimenty do wytoczenia powództwa o rozwód, postępowanie w sprawie o alimenty nie ulega zawieszeniu (art. 445 § 2 k.p.c.). W odniesieniu do świadczeń za ten okres, w sprawie o rozwód nie może też być wydane orzeczenie z art. 443 § 1 k.p.c. Tym bardziej zatem, nic nie stoi na przeszkodzie dochodzeniu wyżej wspomnianych świadczeń alimentacyjnych za wymieniony okres sprzed wytoczenia powództwa o rozwód.

Uchwała SN z dnia 28 października 1982 r., III CZP 41/82

Standard: 31962 (pełna treść orzeczenia)