Umowa dożywocia jako przedmiot zapisu testamentowego

Świadczenia objęte zapisem ustanowionym na rzecz powódki odpowiadają dokładnie treści obowiązków wynikających z umowy dożywocia normowanej w art. 599 k.z. i art. 908 k.c. Ustanowienie przez męża powódki zapisu zmierzało również do zrealizowania tego samego celu, jakiemu służy umowa dożywocia, mianowicie do zapewnienia powódce dożywotnio zaspokojenia wszystkich jej potrzeb życiowych.

Ta identyczność zarówno celu, jak i treści obowiązków pozwala - zdaniem Sądu Najwyższego - na odpowiednie zastosowanie do roszczeń powódki - w drodze analogii - niektórych przepisów normujących umowę o dożywocie, a w szczególności przepisu art. 913 § 1 k.c.

Stosując odpowiednio powyższy przepis do stosunku powstałego między stronami na gruncie zapisu, należy dojść do wniosku, że jeśli z winy pozwanych wytworzy się taka sytuacja, iż nie można od powódki wymagać, by zamieszkiwała w wyznaczonym przez testatora pokoju w charakterze domownika pozwanych (przy czym na podstawie okoliczności można z dużym prawdopodobieństwem przewidywać, że stan ten w przyszłości nie ulegnie zmianie), to sąd może wówczas przyznać powódce tytułem odszkodowania za nie spełnione świadczenia rentę w naturze lub w pieniądzach.

Odszkodowanie wskutek niespełnienia świadczeń stanowiących przedmiot zapisu nie może z natury rzeczy obejmować świadczeń przyszłych jeszcze niewymagalnych. Dlatego żądanie renty na przyszłość nie mogłoby znaleźć podstawy o naprawieniu szkody z powodu niewykonania zobowiązania.

Wyrok SN z dnia 1 czerwca 1965 r., I CR 72/65

Standard: 29247 (pełna treść orzeczenia)