Przysposobienia dziecka a dopuszczalność ustalenia ojcostwa

Podstawowy skutek przysposobienia polega na stworzeniu między przysposobionym a przysposabiającym takiego stosunku, jaki istnieje między rodzicami a dziećmi, a zatem prowadzi do powstania stosunku prawno rodzinnego, będącego ścisłym odpowiednikiem naturalnego stosunku rodzicielskiego, zgodnie z zasadą wyrażoną w łacińskiej paremii adoptio naturam imitatur.

W aspekcie przysposobienia pełnego nierozwiązywalnego (całkowitego), należy zwrócić uwagę na to, że przysposobiony traci swój dotychczasowy stan cywilny, co jest najdalej idącym skutkiem adopcji anonimowej. Polega to na sporządzeniu nowego, pełnego aktu urodzenia dziecka, ze wskazaniem rodziców adopcyjnych jako jego rodziców biologicznych.

Zgodnie z art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 1741) w razie orzeczenia przysposobienia, na które rodzice dziecka wyrazili przed sądem opiekuńczym zgodę bez wskazania osoby przysposabiającej, sporządza się nowy akt urodzenia przysposobionego; w akcie tym jako rodziców wpisuje się przysposabiających. Ma to na celu realizację ogólnej zasady stabilności praw stanu. Zatem w przypadku przysposobienia pełnego nierozwiązywalnego, a co za tym idzie całkowitego, nie jest możliwe sądowne ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia przysposobionego dziecka ani ustalenie bezskuteczności ojcostwa.

Niedopuszczalność dochodzenia ojcostwa w wypadku przysposobienia anonimowego pozostaje w ścisłym związku z nierozerwalnością takiego przysposobienia. Po wszczęciu przysposobienia zgoda blankietowa staje się nieodwołalna. Takie przysposobienie eliminuje pochodzenie dotychczasowe (naturalne). Konsekwencją tego jest definitywna utrata przez przysposobionego całkowicie jego naturalnego stanu cywilnego. Ma jeden stan cywilny, wynikający z przysposobienia.

Wyrok SO w Białymstoku z dnia 20 kwietnia 2017 r., II Ca 108/17

Standard: 49159 (pełna treść orzeczenia)

Chociaż orzeczenie pełnego przysposobienia dziecka nie stoi na przeszkodzie ustaleniu ojcostwa, to jak wynika ze stanowiska przyjętego przez judykaturę nie dotyczy to przewidzianego w art. 124 [1] k.r.o. wypadku, gdy rodzice wyrazili zgodę na przysposobienie bez wskazania osoby przysposabiającego, a tak było w niniejszej sprawie albowiem bezspornym było, że matka dziecka po jego urodzeniu wyraziła zgodę na przysposobienie córki bez wskazania osoby przysposabiającego (vide: uchwała SN z dnia 20 marca 1976 r., III CZP 77/75).

Sąd Najwyższy wskazywał, że przysposobienie wprawdzie prowadzi do zerwania więzi prawnej, a z reguły i faktycznej, łączącej przysposobionego z rodziną naturalną, ale okoliczność ta nie może pozbawić dziecka prawa domagania się ustalenia jego ojcostwa, chyba że wyraźny przepis ustawowy stanowiłby inaczej.

Przysposobienie pełne nie przekreśla faktu naturalnego stanu dziecka, lecz według treści art. 121 § 3 k.r.o. powoduje tylko ustanie praw i obowiązków przysposobionego wynikających z pokrewieństwa względem jego krewnych, jak również praw i obowiązków tych krewnych względem dziecka przysposobionego.

Artykuł 124 [1] k.r.o. stwierdza niedopuszczalność uznania przysposobionego oraz sądowego ustalenia jego pochodzenia w wypadku tego rodzaju adopcji, która ma miejsce wówczas, gdy rodzice przysposobionego wyrazili zgodę przed sądem opiekuńczym na jego przysposobienie bez wskazania osoby przysposabiającego.

Niedopuszczalność dochodzenia ojcostwa w wypadku przysposobienia anonimowego pozostaje w ścisłym związku z nierozerwalnością takiego przysposobienia. Po wszczęciu przysposobienia zgoda blankietowa staje się nieodwołalna. Takie przysposobienie eliminuje pochodzenie dotychczasowe (naturalne). Konsekwencją tego jest definitywna utrata przez przysposobionego całkowicie jego naturalnego stanu cywilnego. Ma jeden stan cywilny, wynikający z przysposobienia.

Wyrok SO w Białymstoku z dnia 20 kwietnia 2017 r., II Ca 108/17

Standard: 9347 (pełna treść orzeczenia)