Wypowiedzenie umowy dzierżawy na czas oznaczony (art. 694 k.c. w zw. z art. 673 k.c.)

W orzecznictwie Sądu Najwyższego, po wahaniach, przesądzono, że dopuszczalne jest wprowadzenie do umowy dzierżawy zawartej na czas oznaczony, postanowień umożliwiających jej wypowiedzenie w konkretnej, przewidzianej umową sytuacji (por. wyrok SN z dnia 22 stycznia 1998 r., III CKN 365/97).

Kwestia ta ostatecznie została rozstrzygnięta w art. 673 § 3 k.c. dodanym ustawą z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U nr 71, poz. 733 ze zm.), znajdującym odpowiednie zastosowanie do umowy dzierżawy (art. 694 k.c.).

Przyjętej przez Sąd Okręgowy wykładni, według której postanowienie będące elementem zawartej przez strony umowy dzierżawy, uprawniające wydzierżawiającego do rozwiązania umowy ze skutkiem natychmiastowym w razie naruszenia przez dzierżawcę obowiązków określonych przez odesłanie do konkretnych zapisów umowy, mieściło się w swobodzie stron wyznaczonej przez art. 673 § 3 w związku z art. 694 i art. 353[1] k.c., już prima facie nie można w tym kontekście uważać za oczywiście i rażąco nieprawidłową.

Sąd Okręgowy trafnie zauważył, że za istotne należało uznać to, że umowa normowała konkretne sytuacje umożliwiające jej wcześniejsze rozwiązanie (por. też mutatis mutandis uchwałę SN z dnia 21 listopada 2006 r., III CZP 92/06). Nie można się także było zgodzić z sugestiami skarżącego, jakoby sporne postanowienie umowy dzierżawy należało rozpatrywać przez pryzmat art. 395 k.c. lub art. 492 k.c., zważywszy, że oba te przepisy regulują zasadniczo odmienną konstrukcyjnie instytucję, jaką jest odstąpienie od umowy.

Postanowienie SN z dnia 26 kwietnia 2018 r., IV CNP 53/17

Standard: 28939 (pełna treść orzeczenia)

W wyroku z 17 marca 2010 r., II CSK 454/09 Sąd Najwyższy wyjaśnił, że przyjętym w prawie cywilnym sposobem normalnego oraz przedwczesnego zakończenia stosunków trwałych, a takim jest niewątpliwie stosunek dzierżawy, jest wypowiedzenie, bowiem wywiera ono skutki na przyszłość (ex nunc), to jest znosi stosunek prawny dopiero po upływie terminów wypowiedzenia, a gdy wyjątkowo taki termin nie jest wymagany - z chwilą złożenia kontrahentowi oświadczenia o wypowiedzeniu. Chodzi o to, aby spełnione już świadczenia pozostały nienaruszone, dlatego też nie tylko rozwiązanie umowy z mocą wsteczną, ale i jej wypowiedzenie z mocą wsteczną jest nieważne, jako sprzeczne z naturą zobowiązania.

Wyrok SN z dnia 8 kwietnia 2011 r., II CSK 434/10

Standard: 37460 (pełna treść orzeczenia)