Wyrok został uzyskany za pomocą przestępstwa (art. 403 § 1 pkt 2 i art. 404 k.p.c.)

Nie można żądać wznowienia postępowania na podstawie art. 403 § 1 pkt 2, jeżeli umorzenie postępowania karnego nastąpiło z braku dowodów (art. 404 k.p.c.). Wyłączenie to obejmuje m.in. wypadek wskazany w art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k., czyli brak danych uzasadniających popełnienie przestępstwa.

Podstawa wznowienia art. 403 § 1 pkt 2 k.p.c. zasadniczo dotyczy tzw. „przestępstw sądowych”, czyli takich, w których przestępcze działanie było podjęte w celu uzyskania wyroku określonej treści, np. łapownictwo, fałszywe zeznania, wymuszenie popełnione przez osobę lub przeciwko osobie, która brała udział w postępowaniu (por. postanowienia SN z dnia 5 lutego 1999 r., III CKN 1075/98, z dnia 15 grudnia 2000 r., IV CKN 1418/00 i z dnia 15 listopada 2016 r., III CZ 43/16).

W orzecznictwie dopuszcza się co prawda także możliwość wykazania przestępczego sfałszowania dokumentu jako dowodu stanowiącego podstawę orzekania, lecz wymaga to wydania wyroku skazującego za takie przestępstwo (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2012 r., V CZ 65/11).

Zgodnie z art. 404 k.p.c. wymaganie to nie musi być spełnione w przypadku, gdy postępowanie karne nie mogło być wszczęte lub zostało umorzone z innych przyczyn niż brak dowodów.

Postanowienie SN z dnia 22 maja 2019 r., I CZ 33/19

Standard: 65970 (pełna treść orzeczenia)

Oparcie skargi o wznowienie postępowania na dokumencie podrobionym lub przerobionym (art. 403 § 1 pkt 1 k.p.c.) nie wymaga wykazania zaistnienia przestępstwa w sposób określony w art. 404 k.p.c. Nie jest potrzebne zatem wykazanie, że czyn ten został ustalony w prawomocnym wyroku skazującym za przestępstwo określone w art. 270 § 1 k.k. (por. postanowienia SN z dnia 15 grudnia 2000 r., IV CKN 1418/00 i z dnia 12 marca 2009 r., V CZ 8/08). Fakt zaistnienia takiego przestępstwa podlega zatem ustaleniu w postępowaniu ze skargi o wznowienie.

Taka sama sytuacja dotyczy przestępstwa określonego w art. 270 § 2 k.k., polegającego na wypełnieniu blankietu opatrzonego cudzym podpisem, niezgodnie z wolą podpisanego i na jego szkodę, albo na używaniu takiego dokumentu. 

Oznacza to, że fakt podrobienia dokumentu należy wykazać w postępowaniu ze skargi o wznowienie, za pomocą wszelkich dostępnych środków dowodowych, w tym również na podstawie akt postępowania karnego. Zawieszanie bowiem w tym celu postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 4 k.p.c., ze względu na toczące się postępowanie w sprawie karnej nie jest obligatoryjne.

Wyrok SN z dnia 14 lipca 2010 r., V CSK 28/10

Standard: 72099 (pełna treść orzeczenia)