Kadencyjność rady nadzorczej w spółdzielni mieszkaniowej (art. 8[2] ust. 3 i 4 u.s.m.)

Zgodnie z treścią art. 45 § 4 pr. spół. w związku z art. 82 ust. 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U.2018.845 j.t. - dalej: "u.s.m.") oraz art. 36 § 1 pr. spół. w związku z art. 38 § 1 pkt 10 pr. spół., możliwość wprowadzenia zmian w statucie pozostawiono do wyłącznej kompetencji najwyższego organu spółdzielni - walnego zgromadzenia, przy jednoczesnym pozostawieniu statutowej regulacji określenia długości kadencji rady nadzorczej, oznaczając przy tym, że kadencja ta w spółdzielniach mieszkaniowych nie może trwać dłużej niż przez trzy lata.

W tym stanie rzeczy próbę wprowadzenia w statucie zapisu dopuszczającego możliwość zmiany długości danej kadencji rady nadzorczej - ustalonej w przypadku pozwanej Spółdzielni na 3 lata (§ 30 ust. 1 statutu) - od woli nawet nie innego niż walne zgromadzeni ustawowego organu spółdzielni, ale wręcz od woli poszczególnych członków tej rady, ocenić należy jako jednoznacznie sprzeczne z przywołanymi wyżej ustawowymi regulacjami odnoszącymi się do kadencji rady nadzorczej w spółdzielni mieszkaniowej.

Zgodzić się należy ze stanowiskiem wyrażonym przez Trybunał Konstytucyjny (K 64/07), w myśl którego art. 82 ust. 3 i 4 u.s.m. gwarantuje to, że skład rady nadzorczej - organu kontrolnego i nadzorczego spółdzielni mieszkaniowej - odzwierciedla aktualną wolę elektoratu spółdzielców, która jednak może ulec zmianie już w toku kadencji. Skrócenie przy tym kadencji poszczególnych członków rady nadzorczej, a więc przypadki kiedy możliwe są zmiany w składzie osobowym rady nadzorczej, a czasami wręcz konieczne, ustawodawca określił w przepisach.

Ingerencja w ustawowo wprowadzoną kadencyjność rady nadzorczej, stanowiącą istotę demokracji przedstawicielskiej, nie znajduje żadnego uzasadnienia normatywnego. Ingerencji takiej nie uzasadnia sytuacja, w której wszyscy członkowie rady nadzorczej składają jednocześnie oświadczenia o rezygnacji z członkostwa w radzie. Nie ma przeszkód, aby w takiej sytuacji zastosować indywidualnie do każdego z rezygnujących członków procedurę przewidzianą dla uzupełnienia rady nadzorczej.

W świetle przepisu art. 45 § 1 pr. spół. rada nadzorcza nie może podejmować działań wówczas gdy pozostanie w jej składzie mniej niż trzech członków, zatem uzasadnieniem dla wprowadzenia ograniczeń w kadencyjności rady nadzorczej w takiej sytuacji jaka zaistniała w pozwanej Spółdzielni, nie może być niemożność działania rady nadzorczej z uwagi na braki w jej składzie.

Skoro ustawodawca zdecydował, że rada nadzorcza spółdzielni mieszkaniowej funkcjonuje kadencyjnie, a najwyższemu jej organowi - walnemu zgromadzeniu - pozostawił decyzję, co do ustalenia jak długo ma trwać każda kadencja tej rady, z tym zastrzeżeniem, że nie dłużej niż przez trzy lata, to brak jest podstaw do uznania, że walne zgromadzenie może legitymować, czy to inny organ, czy grupę osób, do wpływania na długość kadencji danej rady nadzorczej.

Brak jest zarówno normatywnych, jak i faktycznych podstaw do wprowadzania do statutu pozwanej Spółdzielni zapisów, według których to od członków danej rady nadzorczej będzie zależała długość jej kadencji.

Wyrok SA w Szczecinie z dnia 25 czerwca 2018 r., I ACa 225/18

Standard: 28097 (pełna treść orzeczenia)

Wprowadzenie do porządku prawnego przepisu ograniczającego możliwość sprawowania funkcji w organie spółdzielczym wymagało dokonania interpretacji jak należy liczyć kadencje tj. czy uwzględniać przy wyborze członka rady nadzorczej okres sprawowania tej funkcji przed 2007r. czy dopiero od momentu wprowadzenia do ustawy tego przepisu. Kwestię tę regulował przepis intertemporalny zawarty w ustawie wprowadzającej zmiany w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych. Był to przepis art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 2007r. stanowiący, że „stosując przepis art. 8[2] ust. 3 ustawy, o której mowa w art. 1, liczbę kadencji oblicza się biorąc pod uwagę dotychczasowy staż członka rady nadzorczej.” Przepis ten został uznany za niezgodny z art. 2 oraz art. 58 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, przez pkt 10 wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 lipca 2009 r. (Dz.U.2009.117.988). Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis utracił moc z dniem 27 lipca 2009r. Z uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego wynika, że wprowadzone omawianym przepisem uregulowanie kwestii intertemporalnych niekonstytucyjnie ogranicza prawa członków spółdzielni, stąd oczywiste powinno być, że zgodna z Konstytucją RP wykładnia przepisu art. 8[2] ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych nakazuje liczyć ilość kadencji członków rady nadzorczej dopiero od daty wprowadzenia tego przepisu do ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych czyli od 1 lipca 2007r.

Wyrok SA w Katowicach z dnia 27 marca 2013 r., I ACa 29/13

Standard: 28100 (pełna treść orzeczenia)