Uprawnienie do żądania kopi zawartych przez spółdzielnię umów o pracę

Uwzględnienie informacyjno - kontrolnego celu uprawnienia członka do żądania wydania przez spółdzielnię kopii wymienionych w art. 8[1] u.s.m. dokumentów usprawiedliwia pogląd, że obejmuje ono także kopie zawartych przez spółdzielnię umów o pracę. Generalne wyłączenie możliwości żądania udostępnienia kopii tych umów podważałoby bowiem w znacznej mierze ratio legis tej normy prawnej.

Pozytywna odpowiedź na pytanie o możliwość żądania przez członka spółdzielni mieszkaniowej udostępnienia kopii umów o pracę zawartych przez innych członków tej spółdzielni może prowadzić do naruszenia przewidzianego w prawie pracy obowiązku pracodawcy zapewnienia ochrony informacji o wynagrodzeniu pracownika.

Obowiązek ten łączy się z ustanowioną w art. 11[1] k.p. powinnością poszanowania przez pracodawcę godności i innych dóbr osobistych pracownika. W doktrynie przyjmuje się, że informacja o wysokości wynagrodzenia pracownika należy do sfery jego życia prywatnego. Dlatego też może zostać ujawniona tylko za jego zgodą, a bez zgody tylko w wypadkach przewidzianych w ustawie. Konsekwentnie więc, w świadectwie pracy podaje się tę informacje tylko na żądanie pracownika. 

Wymaga zatem rozważenia, czy przyznanie członkowi spółdzielni możliwości żądania udostępnienia kopii umowy o pracę zawartej przez spółdzielnię z innym jej członkiem nie idzie za daleko, prowadząc do naruszenia jego autonomii informacyjnej. Odpowiedź na to pytanie zależy od rozstrzygnięcia, czy przewidziana w art. 8[1] ust. 1 u.s.m. regulacja odpowiada zasadzie proporcjonalności przewidzianej w art. 31 ust. 3 Konstytucji. 

Analizując treść art. 8[1] ust. 1 u.s.m. z punktu widzenia zasady proporcjonalności, trzeba dojść do wniosku, że test ten wypada dla tego przepisu pomyślnie. Dochodzi tu do zderzenia przyznanego na podstawie tego przepisu interesu korporacyjno - spółdzielczego z ochroną interesu indywidualnego ustanowioną w art. 11[1] k.p.

Interes korporacyjny, reprezentowany przez spółdzielców spółdzielni mieszkaniowej, polega na zapewnieniu im możliwości realnej kontroli nad działalnością zarządu spółdzielni, zwłaszcza zaś w tak ważnej sprawie jaką jest sposób gospodarowania środkami finansowymi spółdzielni. 

Interes indywidualny sprowadza się do ochrony informacji o wysokości wynagrodzenia otrzymywanego przez członka spółdzielni w ramach łączącej go jednocześnie ze spółdzielnią umowy o pracę. W tym konflikcie interesów trzeba z reguły przyznać prymat interesowi korporacyjno – spółdzielczemu. Należy bowiem przyjąć, że przewidziane w art. 8[1] ust. 1 u.s.m. ograniczenie prywatności członka spółdzielni mieszkaniowej, który jednocześnie jest jej pracownikiem, przez dopuszczenie możliwości żądania przez innego członka udostępnienia kopii jego umowy o pracę, jest racjonalne i konieczne dla wykonywania przez spółdzielców kontroli działalności zarządu, a jednocześnie nie jest ograniczeniem nadmiernym.

Uprawnienie członka spółdzielni mieszkaniowej podlega ograniczeniom przewidzianym w art. 18 § 3 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848, ze zm.). Zgodnie z tym przepisem, spółdzielnia może odmówić członkowi wglądu do umów zawieranych z osobami trzecimi, jeżeli naruszałoby to prawa tych osób lub jeżeli istnieje uzasadniona obawa, że członek wykorzysta pozyskane informacje w celach sprzecznych z interesem spółdzielni i przez to wyrządzi spółdzielni szkodę.

Uchwała SN z dnia 13 sierpnia 2013 r., III CZP 21/13

Standard: 27951 (pełna treść orzeczenia)