Wprowadzenie do porządku obrad kwestii odwołania zarządu, któremu nie udzielono absolutorium (art. 8[3] ust. 7 u.s.m. i art. 49 ust. 4 Pr.Sp.)
Walne zgromadzenie spółdzielni mieszkaniowej (art. 8[3] u.s.m.)
Art. 49 ust. 4 Prawa spółdzielczego ma zastosowanie do spółdzielni mieszkaniowych.
Z art. 8[3] ust. 7 u.s.m. wynika, że walne zgromadzenie może podejmować uchwały jedynie w sprawach objętych porządkiem obrad podanym do wiadomości członków zgodnie z ustawą, a o porządku obrad walnego zgromadzenia lub jego części zawiadamia się wszystkich członków w sposób określony w art. 8[3] ust. 6 u.s.m. W ten sposób do porządku obrad walnego zgromadzenia musi być wprowadzona kwestia głosowania nad projektem uchwały o udzieleniu zarządowi absolutorium. Określający porządek obrad oczywiście nie mogą przewidzieć wyników głosowania nad projektem takiej uchwały, ale niewątpliwie negatywny dla zarządu wynik tego głosowania sprowadza konieczność podjęcia decyzji w kwestii odwołania członków zarządu, który utracili zaufanie członków spółdzielni. Te zależności spowodowały, że w art. 49 ust. 4 pr. sp. ustawodawca postanowił, iż walne zgromadzenie może odwołać tych członków zarządu, którym nie udzieliło absolutorium, niezależnie od tego, który organ stosownie do postanowień statutu wybiera członków zarządu, a wówczas nie wymaga się, by kwestia odwołania członków zarządu była uprzednio samodzielnie wprowadzona do porządku obrad walnego zgromadzenia, o którym członkowie będą oddzielnie zawiadamiani. Należy ją bowiem traktować jako naturalną konsekwencję nieudzielenia zarządowi absolutorium.
Nie ma żadnego racjonalnego powodu, żeby wyłączyć stosowanie art. 49 ust. 4 pr. sp. w odniesieniu do spółdzielni mieszkaniowych z uwagi na brzmienie art. 8[3] ust. 7 u.s.m. Oznaczałoby to, że we wszystkich innych spółdzielniach członkowie mogą niezwłocznie po zamanifestowaniu braku zaufania do zarządu spowodować jego odwołanie, a w spółdzielniach mieszkaniowych kwestia ta byłaby odsuwana w czasie do momentu, aż zarząd, któremu nie udzielono absolutorium zwoła kolejne walne zgromadzenie i w jego porządku obrad zamieści kwestię własnego odwołania. Wyprowadzenie z samego tylko art. 8[3] ust. 7 u.s.m. wniosku o obowiązywaniu takiej procedury odwoływania członków zarządu spółdzielni mieszkaniowej w związku z nieudzieleniem im absolutorium byłoby sprzeczne z celem wprowadzenia art. 8[3] u.s.m. do systemu prawnego i prowadziłoby do wypaczenia intencji ustawodawcy, który deklarował, że przez uchwalenie tego przepisu zmierza do demokratyzacji stosunków w spółdzielniach mieszkaniowych i stworzenia ich członkom warunków do wpływania na sprawy spółdzielni w szerszym niż poprzednio zakresie. Trzeba wreszcie dodać, że - wbrew sugestiom skarżącego - uchwalenie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych nie oznacza, że do spółdzielni tych nie stosuje się prawa spółdzielczego. Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych powstała raczej z tą myślą, by dookreślić treść specyficznych praw do lokali, jakie mogą powstać na rzecz osób zaspakajających potrzeby mieszkaniowe w zasobach spółdzielni oraz relacji, jakie mają łączyć spółdzielnię z tymi osobami, a nie w celu wyłączenia pewnej kategorii spółdzielni spod reżimu przepisów prawa spółdzielczego. Zagadnienia ustrojowo -organizacyjne spółdzielni mieszkaniowych pozostają zatem objęte regulacją prawa spółdzielczego.
Możliwość wprowadzenia do porządku obrad trwającego walnego zgromadzenia kwestii odwołania jego zarządu w konsekwencji głosowania nad nieudzieleniem mu absolutorium oczywiście nie oznacza, że członkowie walnego zgromadzenia nie mogą odsunąć w czasie głosowania nad odwołaniem zarządu aż do kolejnego walnego zgromadzenia. Takie stanowisko zajął już w rozważanej kwestii Sąd Najwyższy w wyroku z 25 września 2014 r., II CSK 704/13 i wyjaśnił, że członkowie zarządu spółdzielni mieszkaniowej (takiej spółdzielni dotyczyła sprawa) mogą być odwołani przez walne zgromadzenie na podstawie art. 49 § 4 pr. sp. także podczas innego posiedzenia niż to, na którym nie udzielono im absolutorium.
Wobec powyższego trzeba uznać, że w okolicznościach niniejszej sprawy członkowie obecni na częściach walnego zgromadzenia, którzy zadecydowali o nieudzieleniu zarządowi absolutorium mogli wprowadzić do porządku obrad kwestię odwołania zarządu i nad nią głosować. Przesłanką uznania uchwały za podjętą jest wypowiedzenie się za uchwałą wymaganej ustawą lub statutem większości ogólnej liczby członków uczestniczących w walnym zgromadzeniu. Nie sposób jednak przyjąć, że w celu ustalania wyników głosowania nad taką uchwałą uwzględnione będą także głosy nieważne z uwagi na złamanie zasady tajności głosowania nad odwołaniem zarządu, głosy, które nie zostały oddane wobec niewprowadzenia tej kwestii do porządku obrad pewnej części zgromadzenia albo oddane za uchwałą o innej treści niż ta, której podjęcie jest przedmiotem badania.
Wyrok SN z dnia 7 grudnia 2017 r., V CSK 206/17
Standard: 27864 (pełna treść orzeczenia)
Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych reguluje odrębności jakie mają zastosowanie do podmiotów będącymi spółdzielniami mieszkaniowymi w odróżnieniu od innych spółdzielni. Jedyną rozbieżnością pomiędzy przepisem art. 8[3] ust. 7 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych a art. 41 ust. 1 ustawy Prawo spółdzielcze polega na tym, że walne zgromadzenie spółdzielni innej niż mieszkaniowa może podejmować uchwały w sprawach objętych porządkiem obrad podanym do wiadomości członków zarządu w terminach i w sposób określony w statucie, a walne zgromadzenie spółdzielni mieszkaniowej w sposób określony w ustawie, co stanowi swoistą ochronę członków spółdzielni mieszkaniowej. Wyłączona została bowiem możliwość statutowej modyfikacji sposobów powiadamiania członków o porządku obrad i uchwałach poddanych pod głosowanie, bowiem nie można podjąć uchwały wprowadzonej do porządku obrad na skutek wniosku zgłoszonego na walnym zgromadzeniu.
Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych nie reguluje jednak w żaden sposób sytuacji dotyczącej udzielania lub nieudzielenia przez walne zgromadzenie absolutorium członkom zarządu oraz sposobu funkcjonowania poszczególnych organów spółdzielni, powoływania ich i likwidacji. Te przepisy umieszczone zostały w ustawie Prawo spółdzielcze jako mające zastosowanie dla każdego rodzaju spółdzielni.
Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych w art. 1 ust. 7 odwołuje się do zastosowania przepisów ustawy Prawo spółdzielcze w każdym przypadku, gdy brak jest w niej stosownych regulacji. Z powyższych rozważań wynika zatem, że przepisy o zarządzie spółdzielni, wobec braku odpowiednika w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych, należy zastosować wprost, w tym również przepis art. 49 § 4 ustawy Prawo spółdzielcze.
Analiza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2014 roku wydanego w sprawie II CSK 704/13 wskazuje, że dokonana przez Sąd Apelacyjny interpretacja powyższych przepisów jest słuszna. Skoro bowiem członkowie zarządu spółdzielni mieszkaniowej, która była stroną w sprawie, mogą być odwołani przez walne zgromadzenie na podstawie art. 49 § 4 ustawy Prawo spółdzielcze także podczas innego posiedzenia niż to, na którym nie udzielono im absolutorium, to bezwzględnie mogą być również odwołani na tym samym posiedzeniu, bez uwzględniania ewentualności podjęcia takiej uchwały w porządku obrad, a przepis art. 49 § 4 ustawy Prawo spółdzielcze znajduje zastosowanie także w odniesieniu do spółdzielni mieszkaniowych.
Wyrok SA w Łodzi z dnia 2 września 2015 r., I ACa 288/15
Standard: 28120 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 28930