Forma zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (art. 17[2] ust. 4 u.s.m.)

Zawarcie przed dniem 15 marca 1992 r. umowy o podziale majątku wspólnego, obejmującego spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, mogło nastąpić w dowolnej formie i doprowadzić do wywołania prawnorzeczowego skutku (por. wyrok SN z dnia 24 października 2002 r., I CKN 1076/00). Forma aktu notarialnego dla umowy zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu została wprowadzona przez art. 3 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 25 października 1991 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustaw - o księgach wieczystych i hipotece, Prawo spółdzielcze, Kodeks postępowania cywilnego, Prawo lokalowe (Dz.U. Nr 115, poz. 496), która nadała nowe brzmienie art. 223 § 5 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz.U. Nr 30, poz. 210, ze zm. - dalej: „PrSpółdz”).

Została ona zachowana w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych. Zgodnie z art. 17[2] ust. 4 u.s.m. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest ograniczonym prawem rzeczowym, do którego zbycia (obejmującego również wkład budowlany) wymagana jest forma aktu notarialnego. Zbycie tego prawa bez zachowania formy aktu notarialnego jest nieważne, co dotyczy również umowy o podział majątku wspólnego małżonków, skoro jest to umowa o przeniesienie praw majątkowych (art. 73 § 2 k.c.).

Postanowienie SN z dnia 5 października 2018 r., I CSK 704/17

Standard: 27861 (pełna treść orzeczenia)

Umowa o zbycie (przeniesienie) spółdzielczego prawa do lokalu nie wymaga dla swej ważności żadnej szczególnej formy, gdyż formy takiej nie przewiduje prawo spółdzielcze. Zastosowanie w drodze analogii do zbycia własnościowego prawa do lokalu odpowiednio przepisów kodeksu cywilnego prowadzi do uznania, że zbycie spółdzielczego prawa do lokalu jest czynnością prawną rozporządzającą, u podstaw której leży zawsze bądź umowa zobowiązująca (sprzedaż, zamiana, darowizna), bądź inne zdarzenie. Artykuł 158 k.c. nie ma zastosowania w drodze analogii, a umowa zobowiązująca przenosi własność prawa do lokalu (art. 155 § 1 k.c.).

Odmiennie przedstawia się tylko przeniesienie prawa do lokalu na podstawie darowizny, gdyż zgodnie z art. 890 § 1 k.c. darowizna dla swej ważności wymaga formy aktu notarialnego dla oświadczenia darczyńcy.

Wyrok SN z dnia 4 kwietnia 1986 r., II CR 36/86

Standard: 32491 (pełna treść orzeczenia)