Pojęcie osoby bliskiej (art. 2 pkt 5 u.s.m.)
Słownik wyrażeń ustawowych (art 2 u.s.m.)
Pojęcie " zstępny" w art. 2 ust. 5 u.s.m. zostało użyte w rozumieniu prawnym, a nie potocznym, musi być więc automatycznie zaadaptowane do skutków przysposobienia. Po przysposobieniu używane w tekstach prawnych zwroty typu:, "członek rodziny", "zstępny", "dziecko", "osoba najbliższa", "osoba będąca w bliskim stosunku" odnoszą się do relacji między przysposobionym a przysposabiającym i członkami jego rodziny, chyba, że z natury regulacji prawnej wynika, że nie można jej odnosić do przysposobienia (np. domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki). W art. 2 ust. 5 u.s.m. gdzie obok "zstępnego" użyto na zasadzie superfluum pojęcia "osoby przysposobionej", jako osoby bliskiej.
W polskim ustawodawstwie "wspólne pożycie" jest terminem, którego używa się tylko w znaczeniu pożycia małżeńskiego (art. 23 k.r.o.) lub nieformalnych związków osób heteroseksualnych i homoseksualnych, które łączy więź emocjonalna, cielesna i gospodarcza (art. 691 § 1 k.c.). Nie można zatem kwalifikować, wspólnego pożycia, w ten sposób, że obejmuje ono każdą osobę pozostającą z byłym członkiem spółdzielni we wspólnocie domowej, duchowej i gospodarczej. Gdyby ustawodawca chciał nadać temu terminowi na tle regulacji art. 2 ust. 5 u.s.m. inne znaczenie, niż przyjmuje się powszechnie w języku prawnym, powinien to wyraźnie zasygnalizować wprowadzając jego definicję legalną (por. uchwały SN z dnia 28 listopada 2012 r., III CZP 65/12, z dnia 20 listopada 2009 r., III CZP 99/09 i z dnia 21 maja 2002 r., III CZP 26/02 oraz wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 2 marca 2010 r., skarga nr 13102/02, P. Kozak przeciwko Polsce).
Rozszerzenie uprawnionych dotyczy osób z grona krewnych członka, a nie osób niespokrewnionych z nim. Z kolei rezygnacja ze wspólnego zamieszkiwania, poza osobami pozostającymi we wspólnym pożyciu, wskazuje na pozbawienie uprawnień szeregu osób, wspólnie zamieszkujących z członkiem spółdzielni, nie będących jego krewnymi, arbitralnie określonymi przez ustawodawcę. Taki kształt przepisu rozszerza uprawnienia potencjalnych spadkobierców ustawowych, a umniejsza uprawnienia osób wspólnie zamieszkujących z członkiem spółdzielni, nie pozostających we "wspólnym pożyciu".
Wyrok SN z dnia 27 marca 2019 r., V CSK 3/18
Standard: 27699 (pełna treść orzeczenia)
Osoba, która pozostaje faktycznie we wspólnym pożyciu to konkubent. Wprawdzie w omawianym przepisie ustawodawca pominął określenie, że chodzi tu o pożycie małżeńskie, jednakże nie ma wątpliwości, że o takie rozumienie "faktycznego pożycia" tu chodzi. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w uchwale z 21 maja 2002 r., III CZP 26/02, w uzasadnieniu której Sąd Najwyższy stwierdził m.in., że "wspólne pożycie" jest terminem, którego w polskim ustawodawstwie używa się tylko w znaczeniu pożycia małżeńskiego. Nawet więc, gdy brak przymiotnika "małżeńskie", nie można tego terminu używać w innym znaczeniu niż dla oznaczenia więzi łączących dwie osoby pozostające w takich relacjach jak małżonkowie.
Wyrok SA w Poznaniu z dnia 2 grudnia 2010 r., I ACa 940/10
Standard: 27737