Warunki uzyskania statusu świadka koronnego

Podejrzany uzyskuje status świadka koronnego w określonej sprawie, a więc w postępowaniu o określone przestępstwo(a). O tym, jaka to sprawa, nie decyduje jednak treść zarzutów sformułowanych w wydanym wobec niego postanowieniu o przedstawieniu zarzutów, ale także czyny, które zarzucono mu w ramach zmiany zarzutów, dokonanej przed wystąpieniem do sądu o nadanie temu podejrzanemu statusu świadka koronnego.

Jeżeli podejrzany w ramach swoich wyjaśnień przekazuje organowi ścigania informacje o innych jeszcze swoich przestępstwach niż te, jakie wskazuje postanowienie o przedstawieniu zarzutów, to oczywiste, że organ prowadzący postępowanie przygotowawcze ma obowiązek dokonać wówczas stosownej zmiany zarzutów wobec tej osoby (art. 314 k.p.k.). 

Gdy zaś następnie prokurator występuje do sądu o nadanie temu podejrzanemu statusu świadka koronnego, sąd uwzględnia całokształt jego wyjaśnień i zarzutów mu postawionych oraz powiązanie zarzuconych mu czynów ze sprawą, w której ma dojść do nadania statusu świadka koronnego, a nie jedynie te z nich, które zostały wskazane w pierwotnym postanowieniu o przedstawieniu zarzutów.

Z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadku koronnym wynika m.in., że podejrzany, który chce uzyskać status takiego świadka powinien ujawnić organowi ścigania informacje, „które mogą przyczynić się do ujawnienia okoliczności przestępstwa, wykrycia pozostałych sprawców, ujawnienia dalszych przestępstw lub  zapobieżenia im”. Tym samym podejrzany taki powinien ujawnić także informacje o innych czynach z kręgu określonego w art. 1 ustawy, a popełnionych przez inne osoby, nie tylko z grupy przestępczej, w której on sam działał, jeżeli tylko ma takowe informacje.

Ustawa nie ogranicza instytucji świadka koronnego jedynie do zeznawania w sprawie swojej własnej grupy przestępczej, i że nie ma znaczenia, czy postępowanie karne będzie wówczas toczyło się łącznie odnośnie wszystkich tych osób, czy też zostanie rozdzielone na kilka postępowań karnych.

Także w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2003 r. (III KK 418/03) podniesiono, że o tym, w sprawach jakich osób świadek koronny będzie składał zeznania, decyduje nie to, czy kwestia ich odpowiedzialności będzie rozpoznawana w jednym postępowaniu, czy też w odrębnych procesach, lecz to w związku z jakimi czynami tych osób uzyskał on status świadka koronnego, a wyłączenie niektórych z tych spraw do odrębnego postępowania nie powoduje utraty statusu świadka koronnego. W konsekwencji jednak również w razie uzyskania przez podejrzanego statusu świadka koronnego w postępowaniu karnym o określone przestępstwo lub przestępstwa, jeżeli następnie z postępowania tego zostanie wydzielony pewien jego zakres, co do jednego czy niektórych tylko z tych przestępstw i włączony do innego postępowania karnego, toczącego się odnośnie tego przestępstwa lub przestępstw, nie dochodzi do utraty tego statusu i nie jest niezbędne ponowne powoływanie go jako świadka koronnego. 

Na gruncie ustawy o świadku koronnym nie ma znaczenia, czy określony podejrzany zostanie ustanowiony świadkiem koronnym w postępowaniu, z którego następnie wyłącza się określone sprawy do innych nowych postępowań, w których działa on nadal w tym charakterze, czy też wyłączając pewną ich część włącza się ją do innych, ale prowadzonych już postępowań karnych, jeżeli tylko czyn lub krąg czynów odnośnie co do którego lub których uzyskał on ten status należy do zakresu tego innego postępowania.

Nie ma istotnego znaczenia i to, iż to postępowanie toczy się następnie przed innym miejscowo sądem, ważne jest bowiem, aby nadanie statusu świadka koronnego nastąpiło przed sądem odpowiedniej rangi, to znaczy właściwym rzeczowo dla przestępstwa, odnośnie co do którego powołano takiego świadka, a nie to, czy postępowanie dalsze toczy się także przed tym samym miejscowo sądem, czy też — z uwagi na odpowiednie uwarunkowania proceduralne — przed miejscowo innym sądem.

Postanowienie SN z dnia 10 maja 2005 r., II KK 531/04

Standard: 27568 (pełna treść orzeczenia)

Przepisy art. 9 ust. 1 oraz art. 3 ust. 1 pkt. 2 wyraźnie odwołują się do art. 1 ustawy o świadku koronnym. Stąd wniosek, że nałożony w art. 3 ust. 1 pkt 1 na podejrzanego, który ma być świadkiem koronnym, obowiązek przekazania organowi prowadzącemu postępowanie przygotowawcze informacji, o których mowa w pkt 2, dotyczy wyłącznie przestępstw określonych w art. 1 ustawy, a nie innych przestępstw, nie objętych ustawą o świadku koronnym, choćby popełnionych w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnianie przestępstw. Oczywiste jest, że obowiązek ten nie może także dotyczyć przestępstw określonych w art. 4 pkt 1-3 ustawy o świadku koronnym, co do których działanie tej ustawy zostało wyłączone.

Uchwała SN z dnia 21 grudnia 1999 r., I KZP 44/99

Standard: 42791 (pełna treść orzeczenia)