Groźba bezprawna w rozumieniu art. 119 k.k.

Zarówno z ustawowej definicji groźby bezprawnej, jak i groźby karalnej sformułowanej w art. 190 k.k., wynika, że każdy rodzaj groźby musi być skierowany wprost do konkretnej, zindywidualizowanej osoby.

Nie inaczej kwestię stosowania groźby wobec pokrzywdzonych traktuje art. 119 § 1 k.k., co przede wszystkim wynika z użytego w tym przepisie zwrotu: "wobec grupy osób lub poszczególnej osoby", nie mówiąc już o samej istocie groźby, która jest zawsze oddziaływaniem na psychikę, osoby pokrzywdzonej, naruszającym jej poczucie bezpieczeństwa.

Groźba zamachu użyta przez oskarżonego nie była skierowana przeciw rzeczywistym, konkretnym osobom, ale polegała na wyrażonej przez oskarżonego groźbie wysadzenia w powietrze wyimaginowanego autobusu z dziećmi francuskimi. Groźba ta nie została więc skierowana wobec osób lub osoby zagrożonej, jak tego wymaga normatywna treść art. 119 § 1 k.k., ale została sformułowana przez oskarżonego w toku rozmowy telefonicznej przeprowadzonej ze Sławomirem J., sekretarzem biura poselskiego, po to aby dotarła do posła Józefa O. i wywołała podjęcie przez niego określonej retorsji wobec władz państwowych Republiki Francuskiej, za niespotykaną krytykę suwerennej decyzji Polski.

Dla wypełnienia przedmiotowych znamion czynu określonego w art. 119 § 1 k.k., jak też innych, w których jednym ze znamion ustawowych jest groźba (np. art. art. 190 § 1 k.k., 191 § 1 k.k., 224 § 1 i § 2 k.k., 232 k.k., 246 k.k., 249 k.k., 250 k.k., 260 k.k.), nie jest wymagane, aby sprawca osobiście groził pokrzywdzonemu lub pokrzywdzonym, gdyż wystarczającym jest posłużenie się osobą trzecią, która zgodnie z poleceniem sprawcy przekazuje treść groźby pokrzywdzonemu.

Nie stanowi przestępstwa z art. 119 § 1 k.k., jak też innego ww. typu czynu zabronionego (nawet w stadium usiłowania nieudolnego), groźba wyrażona wobec osoby trzeciej, ale skierowana przeciw osobom lub osobie niezindywidualizowanej, mającej wywołać - zgodnie z wolą grożącego - określone zachowanie innej jeszcze osoby, nienależącej do kręgu osób zagrożonych lub i ich najbliższych, jako bezpośrednich adresatów groźby.

Niczego nie zmienia tu fakt, że przestępstwo z art. 119 § 1 k.k. należy do kategorii tzw. przestępstw formalnych (bezskutkowych), wprawdzie jest ono dokonane już w chwili bezpośredniego użycia groźby i niezależnie od tego, czy wzbudziła ona w zagrożonym uzasadnioną obawę jej spełnienia, jednakże nadal nieodzownym warunkiem sprawstwa jest skierowanie groźby wprost wobec osób lub osoby zagrożonej (nawet wtedy, gdy odnosi się ona do jego najbliższych), a ponadto aby tak przekazana (zastosowana) groźba była w stanie obiektywnie wywołać skutki, o jakich mowa w art. 115 § 12 k.k.

Wyrok SA w Lublinie z dnia 27 listopada 2003 r., II AKa 338/03

Standard: 27245 (pełna treść orzeczenia)