Przedawnienie karalności wykroczenia (art. 45 k.w.)

Zgodnie z art. 45 § 1 k.w. karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok; jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od zakończenia tego okresu. W realiach niniejszej sprawy oznacza to, że przedawnienie powinno nastąpić po upływie 3 lat od daty czynu, a więc 12 marca 2021 r. Jednakże z uwagi na szczególne rozwiązania przyjęte przez ustawodawcę w związku z przeciwdziałaniem epidemii COVID-19, bieg terminów przedawnienia w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia był zawieszony (przedawnienie karalności czynu „nie biegło”) w okresie od dnia 31 marca 2020 r. do dnia 15 maja 2020 r., a więc przez okres 46 dni – art. 15zzr ust. 6 tzw. specustawy covidowej – ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. 2021, poz. 2095 ze zm.), który wszedł w życie w dniu 31 marca 2020 r. na mocy art. 1 pkt 14 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2020, poz. 568 ze zm.) i utracił moc w dniu 16 maja 2020 r. na mocy art. 46 pkt 20 ustawy z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. 2020, poz. 875 ze zm.). Dlatego też termin przedawnienia przedmiotowego wykroczenia upłynął w dniu 27 kwietnia 2021 r.

W odniesieniu do czynu R. G. nie ma zastosowania art. 15zzr1 przedmiotowej specustawy, zgodnie z którym w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 6 miesięcy po ich odwołaniu nie biegnie przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe. Okresy, o których mowa powyżej, liczy się od dnia 14 marca 2020 r. – w przypadku stanu zagrożenia epidemicznego, oraz od dnia 20 marca 2020 r. – w przypadku stanu epidemii. Jednak zgodnie z art. 7 ustawy wprowadzającej ten przepis, tj. ustawy z dnia 20 kwietnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2021, poz. 1023), która weszła w życie w dniu 22 czerwca 2021 r., do czynów popełnionych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy oraz kar orzeczonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy o przedawnieniu w brzmieniu nadanym tą ustawą, chyba że termin przedawnienia już upłynął. W niniejszej sprawie, jako że termin przedawnienia upłynął w dniu 27 kwietnia 2021 r., a więc przed 22 czerwca 2021 r., przedmiotowy przepis nie ma zastosowania. Ponadto dotyczy on literalnie spraw „o przestępstwa i przestępstwa skarbowe”, ale nie wykroczeń.

Wyrok SN z dnia 11 marca 2022 r., II KK 34/22

Standard: 63140 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 17 maja 2017 r., poz. 966), nowelizację art. 45 § 1 k.w., która weszła w życie w dniu 1 czerwca 2017 r. art. 45 § 1 k.w. otrzymał nowe brzmienie, z którego wynika, że karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok, natomiast jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od zakończenia tego okresu. Tym samym w porównaniu z brzmieniem art. 45 § 1 k.w. sprzed nowelizacji, zgodnie z którym dwuletni termin przedawnienia karalności, rozpoczynał bieg od daty popełnienia wykroczenia, aktualnie termin ten został wydłużony.

W przypadku wszczęcia postępowania przed upływem roku od daty popełnienia wykroczenia, dwuletni termin rozpoczyna swój bieg dopiero z chwilą zakończenia podstawowego rocznego terminu przedawnienia, do którego odnosi się użyte dwukrotnie w tym przepisie określenie "okres".

Za przyjęciem takiego rozumienia treści art. 45 § 1 k.w., w obecnym brzmieniu, przemawia zarówno literalne brzmienie tego przepisu jak i to, iż regulacja ta staje się analogiczna do rozwiązań w zakresie terminów przedawnienia karalności funkcjonujących w Kodeksie karnym i Kodeksie karnym skarbowym. Tym samym Sąd Najwyższy w tym składzie, orzekł odmiennie niż w wyroku z dnia 11 kwietnia 2018 r., sygn. II KK 362/17, w który wskazano, że termin dwuletni powinien być liczony od daty wszczęcia postępowania.

W art. 6 ustawy nowelizującej z dnia 23 marca 2017 r., rozstrzygnięto również kwestie intertemporalne wskazując, że do czynów popełnionych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy o przedawnieniu zawarte w ustawie, o której mowa w art. 2, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, chyba że termin przedawnienia już upłynął.

Wyrok SN z dnia 13 grudnia 2018 r., IV KK 490/18

Standard: 26962 (pełna treść orzeczenia)