Swoboda stron w zakresie kształtowania rozliczeń; dyspozytywny charakter norm z art. 662 - 663 i art. 676 k.c.

Skoro umowa łącząca strony regulowała zasady rozliczenia nakładów powódki w określony sposób, to jedynie w częściach w niej nieuregulowanych mógł znaleźć zastosowanie art. 676 k.c. (w zw. z art. 694 k.c.), zgodnie z którym jeżeli dzierżawca ulepszył rzecz dzierżawioną, w braku odmiennej umowy, może według swego wyboru albo zatrzymać ulepszenia za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości w chwili zwrotu, albo żądać przywrócenia stanu poprzedniego.

Użyte w powyższym przepisie stwierdzenie "w braku odmiennej umowy" oznacza, że ma on charakter dyspozytywny, a więc może być w umowie dowolnie modyfikowany, co oznacza możliwość zupełnego odstąpienia od jego stosowania lub przyjęcia przez kontrahentów tylko niektórych jego składowych.

W konsekwencji strony umowy dzierżawy mogą też w niej z góry przesądzić, że wydzierżawiającemu nie przysługuje prawo przejęcia ulepszeń a dzierżawca jest zawsze zobowiązany po ustaniu umowy wydać jej przedmiot w stanie poprzednim, bez prawa ubiegania się o zapłatę równowartości ulepszeń, pomimo tego że na gruncie art. 676 k.c., co do zasady, skuteczne dokonanie wyboru przez wydzierżawiającego nastąpić może dopiero po zakończeniu stosunku dzierżawy (por. wyroki S.N. z dnia 9 listopada 2000 r., II CKN 339/00, z dnia 19 listopada 2003 r., V CK 457/02, Legalis i z dnia 8 lipca 2010 r., II CSK 85/10).

W konsekwencji literalne brzmienie § 7 ust. 1 umowy potwierdzone w aneksie nr (...) z dnia 10 marca 2010 r. i nakazujące powódce zwrot przedmiotu dzierżawy w stanie niepogorszonym przy równoczesnym pozbawieniu jej prawa żądania zapłaty równowartości ulepszeń (k. 77) ma charakter wiążący i nie narusza art. 353[1] k.c. w zw. z art. 676 k.c.

Wyrok SA w Białymstoku z dnia 7 czerwca 2018 r., I AGa 82/18

Standard: 27337 (pełna treść orzeczenia)