Oddalenie wniosku o przeprowadzenie dowodu, którego nie da się przeprowadzić (art. 170 § 1 pkt 4 k.p.k.)

Nieodwracalny lub nieustępujący w możliwym do określenia czasie stan psychiczny świadka, który uniemożliwia wykonanie z nim czynności dowodowej, powoduje konieczność przyjęcia, że dowodu nie da się przeprowadzić. Nie powinno jednak utożsamiać się tego z sytuacją, w której ustalono, że ponowne przesłuchanie narażałoby małoletniego pokrzywdzonego na negatywne skutki w zakresie jego zdrowia psychicznego, bowiem nie jest to sytuacja "niemożliwości" przeprowadzenia dowodu (jak np. ze świadkiem, z którym ze względu na stan psychiczny nie można nawiązać kontaktu), lecz tylko sytuacja nakazująca ważyć dwa pozostające ze sobą w konflikcie dobra; zatem wymogi rzetelnego procesu z jednej strony i dobrostan psychiczny osoby małoletniej z drugiej. Całkowicie zbędne byłoby użycie przez ustawodawcę w art. 185a § 1 k.p.k. zwrotu "żąda tego oskarżony, który nie miał obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego", bowiem kwestię zasadności wniosku o ponowne przesłuchanie małoletniego pokrzywdzonego można byłoby po prostu rozstrzygnąć na gruncie przepisu art. 170 § 1 pkt 4 k.p.k. 

Jeśli już dopuścić możliwość pozbawienia oskarżonego prawa do skutecznego żądania ponownego przesłuchania pokrzywdzonych, to tylko w wyjątkowych, szczególnie uzasadnionych okolicznościach. Nie mogą to być okoliczności mające znamiona zwyczajnych, z reguły nieuniknionych, dolegliwości psychicznych związanych z koniecznością powrotu do traumatycznych wydarzeń, czy brakiem komfortu związanego z ponownym składaniem zeznań. Muszą to być okoliczności prowadzące do trwałych, nieuchronnych (a nie tylko hipotetycznych) zaburzeń stanu psychicznego małoletniej osoby pokrzywdzonej.

Wyrok SN z dnia 14 kwietnia 2022 r., III KK 164/21

Standard: 61247 (pełna treść orzeczenia)

W wypadkach określonych w art. 185a § 1 k.p.k., gdy dowodu nie da się trwale przeprowadzić, z uwagi na stan zdrowia świadka – pokrzywdzonego, podstawę oddalenia wniosku dowodowego stanowi art. 170 § 1 pkt 4 k.p.k.

Postanowienie SN z dnia 15 marca 2012 r., III KK 244/11

Standard: 26198 (pełna treść orzeczenia)