Czas popełnienia czynu zabronionego
Czas popełnienia czynu zabronionego (art. 6 § 1 k.k.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Ustalenie czasu popełnienia przestępstwa ma istotne znaczenie dla pociągnięcia sprawcy do odpowiedzialności karnej. Jest ono ważnym składnikiem formułowania zarzutu popełnienia przestępstwa przez organy wymiaru sprawiedliwości i towarzyszy w praktyce wielu istotnym czynnościom tych organów, w tym w formułowaniu aktu oskarżenia (zob. art. 332 § 1 pkt 2 k.p.k. w brzmieniu ustawy z 2013 i 2016 r.), w postępowaniu dowodowym i formułowaniu wyroku. Ma ono fundamentalne znaczenie, gdy jest związane ze stosowaniem norm gwarancyjnych prawa karnego. Chodzi o to, czy sprawca w ogóle może podlegać odpowiedzialności karnej za dany czyn (art. 1 § 1 k.k.), tzn. czy w czasie popełnienia konkretnego czynu obowiązywała ustawa karna uznająca ten czyn za przestępstwo (zasada lex retro non agit), czy w czasie czynu można było przypisać mu winę (art. 1 § 3 k.k.), czy w czasie czynu czyn ten nie był społecznie szkodliwy jedynie w stopniu znikomym (art. 1 § 2 k.k.), a jeśli chodzi o przestępstwo skutkowe z zaniechania, to także czy w czasie owego polegającego na zaniechaniu czynu na sprawcy ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi (art. 2 k.k.). Chodzi też o stosowanie reguł ujętych w art. 4 k.k. (zmiana ustaw karnych), art. 10 k.k. (wiek sprawcy w chwili czynu), stosowanie art. 12 k.k., przepisów dotyczących młodocianych, art. 31 k.k. (zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania swym postępowaniem w czasie czynu) i innych przepisów Części ogólnej k.k., w których wprawdzie (jak też w niektórych z wyżej wymienionych przepisów) nie mówi się wyraźnie o czasie popełnienia czynu zabronionego, jednak bez ustalenia tego czasu zastosowanie ich nie jest możliwe.
Czas popełnienia czynu jest istotny w procesie ustalania czy mamy do czynienia z przestępstwem umyślnym, czy też z nieumyślnym, czy mają wobec sprawcy zastosowanie okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną i w jakiej formie przestępstwo zostało popełnione.
Ustalenie czasu popełnienia czynu ma istotne znaczenie dla stwierdzenia czy w tym momencie sprawca posiadał cechy wymagane przez ustawę w przypadku przestępstwa indywidualnego.
Na tle niektórych przestępstw istotne będzie ustalenie, czy w czasie popełnienia czynu przez sprawcę pokrzywdzony posiadał cechy wymagane przez ustawę. Czas, w którym czyn został popełniony, ma znaczenie przy ocenie społecznej szkodliwości czynu, przy recydywie, przedawnieniu, zatarciu skazania, stosowaniu art. 65 k.k., dla oceny przebiegu okresu próby przy instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary, warunkowego zwolnienia i warunkowego umorzenia postępowania i w innych sytuacjach (np. amnestia), które oskarżonego nie dotyczą.
Weryfikując czas popełnienia przestępstwa z punktu widzenia powyższych przesłanek dotyczących odpowiedzialności karnej zauważyć należy, iż takie jego określenie - w okresie dwóch dni, jak w punkcie I części dyspozytywnej wyroku, a nie konkretnego dnia i o wskazanej godzinie, nie istotnego dla przypisania oskarżonemu sprawstwa, winy i kary. Ponadto, z punktu widzenia tożsamości czynu, nie ma wątpliwości co do tego, za jakie przestępstwo był M. W. (1) oskarżony i za jakie został skazany.
Wyrok SA w Szczecinie z dnia 28 września 2017 r., II AKa 192/16
Standard: 27398 (pełna treść orzeczenia)
W wyroku z dnia 15 kwietnia 2002 r., II KKN 387/01 Sąd Najwyższy podkreślił, iż za czas popełnienia przestępstw rozciągniętych w czasie, wieloczynowych, trwałych, a także o charakterze ciągłym, traktować należy ostatni moment działania sprawcy, w tym czas dokonania ostatniego z czynów składających się na realizację przestępstwa ciągłego. Podobnie Sąd Apelacyjnym w Gdańsku w postanowieniu z dnia 11 sierpnia 1999 r., II AKo 199/99.
W nauce materialnego prawa karnego zgodnie podkreśla się, iż zasada, że za czas popełnienia czynu zabronionego należy przyjmować ostatni moment działania sprawcy realizującego znamiona danego typu czynu zabronionego, ma właśnie zastosowanie między innymi do tzw. przestępstw wieloczynowych, tzn. takich, które dla realizacji znamion typu czynu zabronionego wymagają popełnienia kilku czynów w znaczeniu naturalnym o charakterze jednorodnym lub różnorodnym, np. z art. 207 § 1 k.k. W tych wypadkach czasem popełnienia czynu zabronionego jest czas dokonania ostatniego z czynów składających się na realizację znamion typu. Mówiąc inaczej, cezurą, od której liczy się skutki prawne, jest ostatnie zachowanie wypełniające znamiona tego przestępstwa
Postanowienie SO w Częstochowie z dnia 18 czerwca 2014 r., VII Kz 421/14
Standard: 28241 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 34295