Odpowiedzialność karnoskarbowa spółki cywilnej i wspólników (art. 24 k.k.s.)

W zakresie postępowania karnego skarbowego spółka cywilna, jako podatnik, nie może popełnić przestępstwa ani wykroczenia. Może je popełnić jedynie osoba fizyczna. Tylko bowiem osobie fizycznej, która złożyła nieprawidłową deklarację podatkową można zarzucić jakiś stopień niedbalstwa przy składaniu tej deklaracji, co wystarcza do postawienia zarzutu popełnienia wykroczenia karnego skarbowego. Co prawda przepisy Kodeksu karnego skarbowego dopuszczają nałożenie na osoby prawne, jak również na jednostki niemające osobowości prawnej odpowiedzialności za grzywnę nałożoną na inny podmiot na podstawie art. 24 § 1 i 184 § Kodeksu karnego skarbowego.

Ewentualna odpowiedzialność spółki następuje dopiero w przypadku, gdy spółka odniosła lub mogłaby odnieść z przestępstwa sprawcy korzyść majątkową, a grzywny nie jest w stanie uiścić sam skazany. Spółka cywilna będzie zatem odpowiadać posiłkowo, co oznacza, że nie ponosi ona odpowiedzialności karnej skarbowej w sposób bezpośredni.

Reasumując, należy stwierdzić, że w przypadku spółki cywilnej nie można mówić o zbiegu odpowiedzialności administracyjnej z odpowiedzialnością za wykroczenia skarbowe. Nie można bowiem wobec spółki cywilnej orzec o odpowiedzialności za wykroczenia skarbowe. Odpowiedzialność ta realizowana jest dopiero w drugiej kolejności.

 Wyrok NSA z dnia 2 sierpnia 2005 r., I FSK 441/05

Standard: 25564 (pełna treść orzeczenia)

Spółka cywilna jako podatnik nie może być sprawcą przestępstwa ani też wykroczenia karno-skarbowego, mogą je wyłącznie popełnić osoby fizyczne (por. wyrok SN z dnia 2 lipca 2002 r., IV K 164/02).

Możliwe posiłkowe nałożenie na spółkę cywilną odpowiedzialności za grzywnę orzeczoną wobec sprawy na podstawie art. 24 § 1 i art. 184 § 1 Kodeksu karnego skarbowego nie daje podstaw do przyjęcia, że nastąpił zbieg odpowiedzialności podatkowej i karnej.

Odpowiedzialność na podstawie rzeczonego art. 24 § 1 k.k.s. ma charakter jedynie: możliwy i posiłkowy; uzależniona jest (też) od spełnienia przesłanek wymienionego przepisu i, co wynika w szczególności z art. 184 § 1 k.k.s., realizowana jest niejako dopiero w "trzeciej kolejności" - przede wszystkim grzywnę powinien uiścić sam skazany, jeżeli to nie nastąpi, należy grzywnę ściągnąć z jego majątku w drodze egzekucji, dopiero wówczas gdy okaże się to niemożliwe, grzywna może obciążyć odpowiedzialnego posiłkowo.

Wyrok NSA z dnia 13 maja 2005 r., FSK 121/04

Standard: 25565 (pełna treść orzeczenia)