Przedmiot i zakres posiedzenia wyznaczonego w trybie art. 354 k.p.k.

Postanowienie sądu wydane w trybie przewidzianym w art. 354 k.p.k. faktycznie kończy postępowanie przygotowawcze, a ustawodawca używa tu zresztą określeń "podejrzany", "pokrzywdzony", a nie "oskarżony", czy "strona"; postępowanie przygotowawcze jest wprawdzie formalnie zamknięte (art. 324 k.p.k.), ale kwestia merytorycznego jego zakończenia pozostaje otwarta. Mimo powyższego w sensie prawnym to dopiero w wyniku decyzji procesowej sądu dochodzi ewentualnie do umorzenia postępowania karnego, i to w ogóle, w całości wobec danej osoby oraz do zastosowania, w związku z niepoczytalnością sprawcy jako powodem tego umorzenia, środka zabezpieczającego wobec sprawcy czynu (ów). Jest to przy tym orzekanie w powyższych kwestiach przez sąd w pierwszej instancji, z możliwości zaskarżenia zapadłego rozstrzygnięcia. Pojawia się zatem sądowe stadium postępowania karnego, którego przedmiot ogranicza się jednak tylko do rozważenia kwestii umorzenia postępowania z uwagi na niepoczytalność sprawcy i orzeczenia wobec niego środka zabezpieczającego.

Przy braku potrzeby sięgania po środek zabezpieczający albo gdy środkiem takim ma być jedynie przepadek przedmiotów, prokurator może samodzielnie umorzyć postępowania przygotowawcze (por. art. 322 § 1, art. 323 § 1 i 3 oraz art. 324 k.p.k.).

Posiedzenia, o jakim mowa w art. 354 pkt 2 k.p.k., sąd powinien przede wszystkim ustalić, w oparciu o dołączony do wniosku prokuratora materiał dowodowy, czy podejrzanemu można przypisać sprawstwo zarzucanych mu czynów, gdyż tylko wobec sprawcy czynu wypełniającego znamiona przestępstwa można rozważać problem jego winy, tym samym zaś i okoliczności ją wyłączających, a następnie także potrzebę stosowania środka zabezpieczającego.

Postanowienie SN z dnia 5 kwietnia 2001 r., IV KKN 652/00

Standard: 25452 (pełna treść orzeczenia)