Ochronna funkcja prawa pracy w stosunku do młodocianego pracownika

Kodeks pracy traktuje młodocianego zatrudnionego na warunkach określonych w dziale dziewiątym jako pracownika w rozumieniu art. 22 tego kodeksu.

Przepisy szczególne zawarte w wymienionym dziale dziewiątym, w tym w rozdziale II "Zawieranie i rozwiązywanie umów o pracę w celu przygotowania zawodowego", są przede wszystkim wyrazem ochronnej funkcji prawa pracy w stosunku do młodocianego pracownika.

Funkcję taką spełniają nie tylko przepisy o szczególnej ochronie zdrowia i szczególnych uprawnieniach urlopowych (art. 201-205 k.p.) czy o obowiązku zakładu pracy zapewnienia młodocianemu pracownikowi opieki i pomocy niezbędnej dla jego przystosowania do właściwego wykonywania pracy (art. 192 k.p.), lecz również całokształt zawartych w prawie pracy uregulowań zabezpieczających temu pracownikowi warunki dla zdobywania kwalifikacji zawodowych i dokształcenia się. W ramach umowy o pracę ciąży na młodocianym pracowniku obowiązek dokształcania się (art. 197 k.p.) i odpowiadający mu obowiązek zakładu pracy stworzenia niezbędnych w tym celu warunków (art. 198 k.p.).

Przyjęta w kodeksie pracy konstrukcja umowy o pracę z młodocianym powoduje, że zakład pracy zatrudniając młodocianego pracownika w celu zaspokojenia własnych potrzeb kadrowych spełnia jednocześnie istotną funkcję społeczną w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych młodocianych.

Ta rola zakładu pracy została szczególnie podkreślona przez ustawodawcę w stosunku do młodocianych, których dotyczy pytanie prawne. Są to bowiem pracownicy w wieku od 15 do 18 lat [od 1.09.2002 r. - 16 lat] (art. 190 § 1 k.p.), którzy nie mają kwalifikacji zawodowych. Pracownik taki, zgodnie z art. 191 § 2 k.p., "może być zatrudniony tylko w celu przygotowania zawodowego". Zasady i warunki przygotowania zawodowego oraz zasady wynagradzania młodocianych w tym okresie, zawarte zostały w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 20 września 1974 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz. U. Nr 37, poz. 219 ze zm.).

Podstawowym celem umowy o pracę zawartej z takim młodocianym, który nie ma żadnych kwalifikacji zawodowych, jest jego przygotowanie zawodowe.

Uchwała SN (7) z dnia 7 grudnia 1988 r., III PZP 32/88

Standard: 25084 (pełna treść orzeczenia)