Nieważność ze względu na skład sądu sprzeczny z przepisami prawa

Rozpoznanie apelacji w sprawie o dział spadku, w okolicznościach przewidzianych w art. 367[1] § 1 pkt 1 i 3 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. – w okresie, w którym przewidziany był dla takich spraw skład trzech sędziów – w składzie jednego sędziego, prowadzi do nieważności postępowania (art. 379 pkt 4 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Stwierdzenie takiego uchybienia na mocy art. 386 § 2 w zw. z art 398[21] i art. 13 § 2 k.p.c. obliguje Sąd Najwyższy do uchylenia zaskarżonego wyroku, zniesienia postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Postanowienie SN z dnia 5 lutego 2025 r., II CSKP 879/24

Standard: 88440 (pełna treść orzeczenia)

1. Żądanie sędziego lub wniosek o wyłączenie sędziego od rozpoznania sprawy oparte wyłącznie na okolicznościach towarzyszących powołaniu tego sędziego nie wywołuje skutków prawnych; w takiej sytuacji stosuje się per analogiam art. 531 § 2 i 3 k.p.c.

2. W razie uwzględnienia żądania lub wniosku, o których mowa w punkcie 1, postanowienie o wyłączeniu sędziego podlega uchyleniu na podstawie art. 359 § 2 k.p.c.

3. Rozpoznanie sprawy przez sąd w składzie bez sędziego, co do którego wydano postanowienie o wyłączeniu na podstawie żądania lub wniosku, o których mowa w punkcie 1, prowadzi do sprzeczności składu sądu orzekającego z przepisami prawa (art. 379 pkt 4 k.p.c.).

4. Nadaje uchwale moc zasady prawnej i ustala, że przyjęta w uchwale wykładnia prawa obowiązuje od dnia jej podjęcia.

Uchwała SN z dnia 10 października 2024 r., III CZP 44/23

Standard: 83453 (pełna treść orzeczenia)