Pojęcie „uchylanie się od zawarcia umowy”

Zgodnie ze stanowiskiem judykatury, które Sąd Najwyższy w obecnym składzie podziela, o uchyleniu się od zawarcia umowy, jako przesłance dochodzenia roszczenia o jej zawarcie, można mówić jedynie w razie bezpodstawnej odmowy zawarcia umowy przyrzeczonej.

Uchylenie się od zawarcia umowy przyrzeczonej, będące przejawem niewykonania umowy przedwstępnej należy rozumieć jako świadome działanie lub zaniechanie zmierzające do bezpodstawnego niezawarcia umowy przyrzeczonej, a przynajmniej godzenie się z takim skutkiem (wyroki SN: z dnia 14 grudnia 1999 r., II CKN 624/98, z dnia 26 września 2001 r., IV CKN 461/00, z dnia 16 grudnia 2005 r., III CK 344/05).

Uchylenie się przez pozwaną Spółkę od zawarcia umowy przyrzeczonej z powodu niedysponowania przez powoda środkami na uiszczenie ceny nabycia nieruchomości i braku gwarancji jej uzyskania w razie przejścia na powoda praw z umowy sprzedaży, nie było bezpodstawne i nie uzasadniało dochodzonego przez powoda, na podstawie art. 390 § 2 k.c., roszczenia o jej zawarcie.

Wyrok SN z dnia 13 stycznia 2011 r., III CSK 116/10

Standard: 24675 (pełna treść orzeczenia)

Pozwany, przy nieuchronnym niewykonaniu zobowiązania przez skarżącą, polegającym na zabezpieczeniu środków pieniężnych na uiszczenie ceny udziałów w umówionym terminie, był umocowany do powstrzymania się od zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży dopóty, dopóki skarżąca nie dała należytego zabezpieczenia tej zapłaty.

Zarówno na skarżącej, jak i na pozwanym ciążył obowiązek wykonania zobowiązania wynikającego z umowy przyrzeczonej "pod warunkiem" spełnienia świadczenia przez drugą stronę. Antycypacyjne naruszenie przez skarżącą zobowiązania zgromadzenia środków pieniężnych z przeznaczeniem na zapłatę ceny w umówionym terminie należało ocenić, jako równoznaczne z niespełnieniem tego warunku. W konsekwencji, wbrew odmiennemu stanowisku skarżącej, Sąd Apelacyjny miał podstawy do uznania, że pozwany, w ustalonych okolicznościach, skutecznie odstąpił od umowy przedwstępnej.

Wyrok SN z dnia 11 marca 2010 r., IV CSK 418/09

Standard: 24672 (pełna treść orzeczenia)