Gwarancja zachowania dotychczasowych warunków pracy i płacy "w okresie jednego roku od dnia przejścia zakładu pracy (art. 241[8] k.p.)

W przypadku warunków zatrudnienia kształtowanych postanowieniami układów zbiorowych pracy, którymi przed datą transferu byli objęci przejmowani pracownicy, konsekwencje transferu reguluje art. 241[8] k.p., stanowiący realizację normy art. 3 ust. 3 dyrektywy Rady nr 2001/23/WE. W myśl powołanego przepisu prawa wspólnotowego, z chwilą dokonania przejęcia warunki pracy uzgodnione w układach (porozumieniach) zbiorowych wiążą przejmującego w takim samym stopniu, w jakim wiązałyby zbywającego, do momentu rozwiązania lub wygaśnięcia układów zbiorowych lub do czasu wejścia w życie lub zastosowania innych układów zbiorowych. Państwa członkowskie mogą ograniczyć okres przestrzegania postanowień układowych, pod warunkiem że nie będzie on trwał krócej niż rok.

Zgodnie zaś z art. 241[8] § 1 i 2 k.p. w okresie jednego roku od przejścia zakładu lub jego części na nowego pracodawcę do pracowników stosuje się postanowienia układu zbiorowego pracy, którym byli objęci przed transferem, przy czym stosuje się je w brzmieniu obowiązującym w dacie przejścia zakładu, zaś po upływie tego okresu wynikające z układu warunki pracy i płacy przejętych pracowników mogą być zmienione jedynie w drodze ich wypowiedzenia.

W zamyśle ustawodawcy wspólnotowego i krajowego jest to, aby instytucja transferu została uregulowania w sposób całościowy (kompleksowy) i spełniała cel, jakim jest zapewnienie od strony pracowniczej funkcjonowania zakładu lub jego części na warunkach dotychczasowych. Nowy pracodawca ma zatem obowiązek realizować prawa pracowników wynikające nie tylko z umowy o pracę, ale także z układów zbiorowych pracy.

Związanie postanowieniami układowymi w rozumieniu art. 241[8 ]k.p. jest szczególną konstrukcją prawną, stosowaną wówczas, gdy nowy pracodawca ani nie staje się stroną układu zakładowego obowiązującego u dotychczasowego pracodawcy, ani nie zostaje objęty postanowieniami układu ponadzakładowego, skoro w świetle § 4 tego artykułu, jeżeli obydwaj pracodawcy uczestniczący w transferze byli objęci tym samym układem ponadzakładowym, to wynikające z § 1-3 skutki przejścia zakładu w zakresie związania postanowieniami układowymi nie występują.

Związanie, nieobowiązującym wszak u nabywcy, układem zbiorowym pracy dotyczy tylko przejmowanych pracowników. Stosowaniu nie podlegają postanowienia układu o charakterze obligacyjnym, a jedynie normatywnym i to w części regulującej treść indywidualnych stosunków pracy. Owo związanie pracodawcy przejmującego zakład lub jego część - w odniesieniu do przejętych pracowników - postanowieniami układu zbiorowego pracy obowiązującego u dotychczasowego pracodawcy jest jednak ograniczone w czasie.

Po upływie rocznego okresu, liczonego od daty transferu, postanowienia układu stają się częścią składową treści łączących strony stosunków pracy.

Unormowana w art. 241[13] § 2 k.p. instytucja wypowiedzenia warunków pracy i płacy w sytuacji utraty mocy obowiązującej układu zbiorowego pracy lub zakończenia jego stosowania do pracowników przejętych w trybie art. 23[1] k.p., wraz z wynikającym ze zdania drugiego przepisu wyłączeniem ograniczeń dopuszczalności wypowiedzeń, ma autonomiczny i samodzielny charakter. Jej cele są zaś odmienne od szczególnej regulacji zawartej w ustawie o zwolnieniach grupowych.

We wszystkich sytuacjach, gdy układ zbiorowy traci moc lub przestaje wiązać pracodawcę w odniesieniu do niektórych grup pracowników (jak ma to miejsce w przypadku transferu z art. 23[1] k.p.), Kodeks pracy odsyła do stosowania art. 241[13] § 2, bezpośrednio lub za pośrednictwem art. 241[8] § 2. Tak jest w razie wykreślenia układu z rejestru (art. 241[11] § 5 k.p.), upływu roku stosowania poprzedniego układu zbiorowego wobec pracowników przejętych na podstawie art. 231 k.p. (art. 241[8]§ 2 k.p.), uchylenia generalizacji układu (art. 241[18] § 5 k.p.) i odstąpienia przez pracodawcę od stosowania układu ponadzakładowego ze względu na rozwiązanie organizacji pracodawców lub wszystkich organizacji związkowych będących stroną układu ponadzakładowego (art. 241[19] § 2 k.p.) lub zakładowego ze względu na rozwiązanie wszystkich organizacji związkowych, które zawarły układ (art. 241[29] § 3 k.p.). Nie ma w Kodeksie pracy regulacji, która przewidywałaby ustanie obowiązywania lub stosowania układu zbiorowego, a nie wprowadzała stosowania art. 241[13] § 2 k.p.

Wyrok SN z dnia 30 września 2011 r., III PK 14/11

Standard: 61681 (pełna treść orzeczenia)

Po przejściu zakładu pracy lub jego części na nowego pracodawcę w okresie roku do przejętych pracowników stosuje się postanowienia układu zbiorowego pracy, którym byli objęci przed podmiotową zmianą pracodawcy (art. 241[8] § 1 k.p.), a wynikające z takiego układu warunki umów o pracę lub innych aktów stanowiących podstawę nawiązania stosunku pracy nadal stosuje się aż do upływu okresu wypowiedzenia tych warunków, przy czym w tym zakresie przepis art. 241[13] § 2 zdanie drugie stosuje się odpowiednio (art. 241[8] § 2 k.p.).

Wyrok SN z dnia 3 marca 2011 r., II PK 107/10

Standard: 61769 (pełna treść orzeczenia)