Przesłanka wymagalność roszczenia
Przesłanki potrącenia
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
W razie zgłoszenia wierzytelności do potrącenia wystarczy - pomimo treści art. 498 k.c. - aby wymagalna była wierzytelność potrącającego, w odniesieniu zaś do wierzytelności przeciwstawnej zachodzi tylko możność zaspokojenia (por. wyroki SN z dnia 21 stycznia 2004 r., IV CK 362/02 oraz z dnia 3 kwietnia 2014 r., V CSK 242/13).
Brak wymagalności wierzytelności wzajemnej (wierzytelności strony powodowej) nie stanowi przeszkody do potrącenia wówczas, gdy potrącający (pozwani), jako dłużnicy mogliby ją zaspokoić.
Wyrok SN z dnia 5 marca 2019 r., II CSK 41/18
Standard: 37449 (pełna treść orzeczenia)
W ocenie Sądu Apelacyjnego, skoro pozwana przed złożeniem oświadczenia o potrąceniu nie wezwała powoda do zapłaty wierzytelności z tytułu kar umownych, to jej oświadczenie o potrąceniu wierzytelności o charakterze bezterminowym musi być uznane za bezskuteczne, ponieważ wierzytelności te nie są jeszcze wymagalne (por. wyroki SN z: dnia 29 listopada 1999 r., III CKN 474/98, dnia 17 maja 2000 r., I CKN 302/00, dnia 21 lutego 2002 r., IV CKN 793/00, dnia 24 kwietnia 2003 r., I CKN 316/01, dnia 3 lutego 2006 r., I CSK 17/05).
Takie stanowisko podzielił także Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 5 listopada 2014 r. (III CZP 76/14) rozstrzygając zagadnienie prawne dotyczące wymienionej kwestii, gdzie dobitnie stwierdził, że wierzytelność jest wymagalna w rozumieniu art. 498 § 1 k.c. w terminie wynikającym z art. 455 k.c.
Zatem dla skuteczności potrącenia wierzytelności z tytułu kary umownej, której termin spełnienia nie został zastrzeżony, konieczne jest wezwanie dłużnika do zapłaty tej kary stosownie do art. 455 k.c. Jeżeli bowiem termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie (w tym wypadku kara umowna) powinno być spełnione po wezwaniu dłużnika do wykonania.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30 czerwca 2011 r. (III CSK 282/10) zarówno wymagalność roszczeń wynikających z zobowiązań bezterminowych, jak i początek biegu przedawnienia tych roszczeń należy określać przy uwzględnieniu art. 455 k.c.
W związku z tym można przyjąć, że roszczenie wynikające z zobowiązania bezterminowego, obejmującego zapłatę kary umownej, staje się wymagalne w dniu, w którym świadczenie powinno być spełnione, gdyby wierzyciel wezwał dłużnika do wykonania zobowiązania w najwcześniej możliwym terminie (art. 120 § 1 zd. 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c.).
Wyrok SA w Białymstoku z dnia 15 marca 2017 r., I ACa 863/16
Standard: 10681 (pełna treść orzeczenia)
Aby mogło dojść do potrącenia, spełnione być muszą łącznie cztery przesłanki: wzajemność wierzytelności, jednorodzajowość świadczeń, wymagalność wierzytelności, zaskarżalność wierzytelności.
Przesłanka wymagalności niewątpliwie, dotyczy wierzytelności potrącającego. Wynika to z faktu, że potrącenie jest jednoznaczne z przymusowym zaspokojeniem tej wierzytelności, a nie można prowadzić egzekucji wierzytelności niewymagalnej, z kolei zobowiązany może spłacić wierzytelność przed nadejściem terminu świadczenia.
Dla wywołania skutków potrącenia w postaci umorzenia wierzytelności, konieczna jest wymagalność wierzytelności potrącającego, albowiem umorzenie może nastąpić nie wcześniej niż w momencie, gdy wierzytelności staną się wymagalne. Oceny wymagalności roszczenia należy dokonywać z uwzględnieniem unormowania zawartego w art. 455 k.c. W myśl tego artykułu, jeżeli termin świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.
Wyrok SN z dnia 2 marca 2017 r., V CSK 395/16
Standard: 12506 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 8783 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 22599 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 8720
Standard: 66851 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 37380 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 27295 (pełna treść orzeczenia)