Zbieg egzekucji (art. 773 k.p.c.)

W doktrynie prawa procesowego cywilnego podkreśla się, że jednym z podstawowych założeń postępowania egzekucyjnego jest niedopuszczalność prowadzenia egzekucji z tego samego składnika majątku dłużnika przez kilka organów egzekucyjnych. W związku z tym zgodnie z art. 773 § 1 k.p.c. w razie zbiegu egzekucji do tej samej rzeczy lub prawa majątkowego, administracyjny organ egzekucyjny oraz komornik wstrzymują swe czynności i przekazują akta sądowi rejonowemu, w którego okręgu wszczęto egzekucję w celu wskazania organu egzekucyjnego – sądowego czy administracyjnego – mającego dalej prowadzić łącznie egzekucje w trybie właściwym dla danego organu (por. uchwała SN z dnia 21 lutego 2003 r., III CZP 89/02).

Warunkiem zbiegu jest tożsamość przedmiotu egzekucji, skierowanie egzekucji do tego przedmiotu (prawa) przez oba organy oraz prowadzenie egzekucji przeciwko temu samemu dłużnikowi (por. uchwały SN z dnia 25 czerwca 1997 r., III CZP 29/97 i z dnia 25 października 2006 r., III CZP 62/06).

Z art. 773 § 1 k.p.c. wynika, że sąd rejonowy, któremu przekazano akta obu egzekucji, wydaje postanowienie oznaczające organ, który ma dalej prowadzić obie egzekucje w trybie właściwym, nie jest jednak jasne, czy chodzi o obie egzekucje „w całości”, czy też tylko w takim zakresie, w jakim zostały skierowane do jednego przedmiotu.

Uchwała SN z dnia 24 lutego 2010 r., III CZP 133/09

Standard: 22480 (pełna treść orzeczenia)

W ocenie Sądu Najwyższego zakres kompetencji administracyjnych organów egzekucyjnych, regulowany art. 19 § 1-5 i § 7-8 u.p.e.a., nie może rozstrzygać o dopuszczalności powierzenia któremuś z nich łącznego prowadzenia zbiegających się egzekucji administracyjnej i sądowej. Uregulowania zawarte w art. 19 u.p.e.a. normują bowiem wyłącznie uprawnienia organów egzekucyjnych w płaszczyźnie postępowania egzekucyjnego w administracji oraz określają tytuły, z których wynikające należności podlegają egzekwowaniu przez te organy. Przedmiotem regulacji art. 19 u.p.e.a. nie jest więc zagadnienie zbiegu jakichkolwiek egzekucji.

Gdyby tylko hipotetycznie przyjąć możliwość rozstrzygania o zbiegu obu rodzajów egzekucji z uwzględnieniem katalogu uprawnień administracyjnych organów egzekucyjnych, to wówczas wykluczona byłaby dopuszczalność powierzenia administracyjnemu organowi egzekucyjnemu łącznego prowadzenia zbiegających się egzekucji administracyjnej i sądowej. Pozostawałoby to w oczywistej sprzeczności z wolą ustawodawcy wyrażoną w art. 773 § 1 k.p.c. i w art. 62 u.p.e.a., które mają walor ogólnosystemowy i zawierają samodzielne przesłanki, będące wystarczającą podstawą do rozstrzygania o zbiegu egzekucji administracyjnej i egzekucji sądowej, w oderwaniu od uregulowań określających kompetencje każdego z organów egzekucyjnych.

W razie zbiegu obu rodzajów egzekucji art. 62 u.p.e.a. nakazuje wręcz administracyjnemu organowi egzekucyjnemu wstrzymanie czynności egzekucyjnych i przekazanie akt egzekucji administracyjnej sądowi rejonowemu zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego.

Oznacza to, że dalsze postępowanie w przedmiocie rozstrzygania o zaistniałym zbiegu obu rodzajów egzekucji toczy się przed sądem rejonowym, a podstawą rozstrzygnięcia stają się art. 773 § 1 i ewentualnie § 2 k.p.c. Na ich podstawie sąd uprawniony jest do rozstrzygnięcia o zaistniałym zbiegu przez powierzenie dalszego prowadzenia egzekucji tylko jednemu spośród tych organów, które dotychczas prowadziły egzekucje pozostające w zbiegu, co wyłącza możliwość powierzenia łącznego prowadzenia egzekucji innemu organowi egzekucyjnemu.

Regulacja art. 773 § 1 k.p.c. nie uwzględnia tożsamego mechanizmu z przewidzianym w art. 63 § 1 u.p.e.a., który znajduje zastosowanie w przypadkach zbiegu wyłącznie egzekucji administracyjnej.

Sądowe rozstrzygnięcie zbiegu egzekucji dokonywane na podstawie art. 773 § 1 k.p.c. dotyczy wyłącznie sytuacji, w której obie egzekucje prowadzone są przeciwko temu samemu dłużnikowi i skierowane są do tego samego przedmiotu (uchwały SN z dnia 25 czerwca 1997 r., III CZP 29/97 i z dnia 21 lutego 2003 r., III CZP 89/02).

Uchwała SN z dnia 25 października 2006 r., III CZP 62/06

Standard: 22661 (pełna treść orzeczenia)