Odpowiedzialność dłużnika rzeczowego za nieprzedawnione odsetki do wartości nieruchomości ( art. 69 u.k.w.h.)
Zabezpieczenie świadczeń dodatkowych (art. 69 u.k.w.h.)
Artykuł 69 u.k.w.h. został znowelizowany ustawą z dnia 6 września 2001 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 125, poz. 1368) w ten sposób, że dotychczasowe odesłanie do kodeksu postępowania cywilnego zastąpiono odesłaniem do "odrębnych przepisów".
W orzecznictwie przyjmuje się, że to poszerzone odesłanie obejmuje przede wszystkim odesłanie do odpowiednich przepisów kodeksu postępowania cywilnego, a konkretnie do art. 1025 § 3 (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2004 r., II CK 81/03, nie publ., oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2005 r., III CZP 24/05, OSNC 2006, nr 4, poz. 60). Mimo zastrzeżeń części doktryny, należy uznać, że zakres zabezpieczenia odsetek hipoteką określony został w art. 69 u.k.w.h. w związku z art. 1025 § 3 k.p.c. i - jak prawidłowo przyjął Sąd Apelacyjny - zgodnie z tym przepisem obejmuje odsetki za ostatnie dwa lata przed przysądzeniem własności nieruchomości.
Zasądzona w niniejszej sprawie należność obejmuje wyłącznie odsetki od udzielonego kredytu. Wysokość ustalonego z tego tytułu w prawomocnym wyroku świadczenia nie może być zakwestionowana ani zmieniona na etapie postępowania egzekucyjnego (art. 804 k.p.c.). Nie ma też podstaw do ograniczenia wykonalności takiego tytułu w drodze powództwa przeciwegzekucyjnego przewidzianego w art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c., ponieważ nie chodzi tu o zaprzeczenie zdarzeniu, na podstawie którego oparto wydanie tytułu wykonawczego, ani nie zaszło żadne zdarzenie, wskutek którego objęte tytułem zobowiązanie wygasło lub nie może być egzekwowane. Organ egzekucyjny, będąc związany treścią tytułu, nie mógłby skorygować zasądzonego nim świadczenia do poziomu ustalonego w art. 1025 § 3 k.p.c. w trakcie sporządzania planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji; nie byłoby to też możliwe w drodze zarzutów zgłoszonych do tego planu. W tej sytuacji, skoro - stosownie do art. 837 zdanie pierwsze k.p.c. - dłużnik może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności tylko wówczas, gdy zostało ono zastrzeżone w tytule wykonawczym, należy przyjąć, że przewidziane w art. 1025 § 3 k.p.c. ograniczenie odpowiedzialności dłużnika hipotecznego z tytułu odsetek powinno być zastrzeżone w treści tego tytułu na podstawie art. 319 k.p.c.
Wyrok SN z dnia 14 lutego 2008 r., II CSK 525/07
Standard: 22294 (pełna treść orzeczenia)
Art. 69 wskazuje granice zabezpieczenia hipotecznego. Sąd Apelacyjny w składzie orzekającym podziela pogląd doktryny, iż odesłanie zawarte w przepisie jest odesłaniem pustym (Tomasz Czech, Zabezpieczenie odsetek od wierzytelności hipotecznej. Rejent 2003 nr 4 str. 27 - 49, Stanisław Rudnicki Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu w sprawach wieczystoksięgowych. Komentarz Wydawnictwo Prawnicze Lexis - Nexis 2005, str. 224).
Art. 1025 kpc zdaniem Sądu Apelacyjnego nie zawiera materialno prawnej normy ograniczającej zakres zabezpieczenia hipotecznego, albowiem jest to przepis proceduralny, który dotyczy wyłącznie kolejności zaspokojenia wierzycieli w przypadku egzekucji z nieruchomości.
Art. 1025 kpc zawiera ustawową zasadę pierwszeństwa polegającą na tym, że ustawa wskazuje kolejność zaspokajania należności, z których należące do kategorii bliższej zostaną zaspokojone przed należnościami umieszczonymi w dalszej kategorii. Jeżeli suma nie wystarczy na zaspokojenie wierzycieli w danej kategorii, zaspokojenie następuje zgodnie z art. 1026 kpc.
Zgodnie z art. 75 ustawy o księgach wieczystych i hipotece zaspokojenie wierzyciela hipotecznego z nieruchomości następuje według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym, chyba że z nieruchomości dłużnika jest prowadzona egzekucja przez administracyjny organ egzekucji.
Brak jest podstaw do przyjęcia, że zawarte w art. 1025 § 3 kpc uregulowanie, przewidujące, że z pierwszeństwa równego z należnościami czwartej (należności zabezpieczone hipotecznie), piątej i ósmej kategorii korzystają odsetki tylko za ostatnie dwa lata przed przysądzeniem własności stanowi ograniczenie zakresu hipoteki, o którym mowa w art. 69 ustawy o księgach wieczystych i hipotece.
Przepis art. 1025 § 3 kpc wskazuje bowiem tylko pierwszeństwo w zaspokojeniu wierzytelności w zakresie odsetek, nie zawiera zaś zakazu egzekucji należności odsetkowych, za okres wcześniejszy. Mogą być one bowiem wyegzekwowane w pełnej wysokości jeżeli nie będzie innych uprzywilejowanych należności, z zastrzeżeniem wynikającego z art. 319 kpc prawa dłużnika, ponoszącego odpowiedzialność z określonego przedmiotu (nieruchomości) do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności.
Wyłącznie przepis art. 319 kpc stanowi materialnoprawne unormowanie ograniczenia odpowiedzialności dłużnika.
Reasumując, zdaniem Sądu Apelacyjnego, w składzie orzekającym dłużnik rzeczowy, zgodnie z art. 69 ustawy o księgach wieczystych i hipotece ponosi odpowiedzialność za nieprzedawnione odsetki w pełnej wysokości z ograniczeniem jego odpowiedzialność jedynie do wartości nieruchomości.
Wyrok SA w Warszawie z dnia 28 marca 2007 r., I ACa 1126/06
Standard: 22292
Standard: 22293