Zajęcie przedmiotu znajdującego się we władaniu dłużnika i jego małżonka (art. 845 § 2 k.p.c.)

Jeżeli komornik zajął na podstawie art. 845 § 2 k.p.c. ruchomości będące we współwładaniu dłużnika i jego małżonka pozostających we wspólności ustawowej, małżonkowi nieobjętemu tytułem wykonawczym przysługuje - w zależności od zgłaszanych zarzutów - powództwo przewidziane w art. 841 k.p.c., jeżeli zarzuca naruszenie przepisów prawa materialnego, lub skarga na czynności komornika, jeżeli zarzuca naruszenie przepisów postępowania egzekucyjnego.

Zajęcie na podstawie art. 845 § 2 k.p.c. przedmiotu znajdującego się we władaniu lub współwładaniu dłużnika lecz nie będącego jego własnością, nie oznacza skierowania egzekucji przeciwko osobie nie będącej dłużnikiem według tytułu wykonawczego ani nie jest skierowaniem egzekucji przeciwko małżonkowi dłużnika bez nadania przeciwko niemu klauzuli wykonalności. Zajęcie takiego przedmiotu jest dopuszczalne na podstawie art. 845 § 2 k.p.c. także bez nadania klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika, nie występują więc przesłanki do umorzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 825 pkt 3 k.p.c. Małżonkowi dłużnika, jako osobie trzeciej, służy wówczas powództwo przewidziane w art. 841 k.p.c.

Uchwała SN z dnia 5 października 2016, III CZP 41/16

Standard: 22222 (pełna treść orzeczenia)

Zajęciu ruchomości będących we władaniu (współwładaniu) dłużnika (art. 845 § 2 k.p.c.), wchodzących w skład majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka, nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko dłużnikowi nie została nadana klauzula wykonalności także przeciwko jego małżonkowi (art. 787 § 1 k.p.c.).

Przesłanką zajęcia ruchomości jest okoliczność formalna, a mianowicie władanie ruchomością przez dłużnika, a nie badanie przez komornika, czy przedmiot, który ma być zajęty, należy do majątku dłużnika. Komornik obowiązany jest jedynie uczynić zadość obowiązkowi wynikającemu z art. 847 k.p.c., w tym zwłaszcza o zajęciu zawiadomić osoby, co do których dłużnik podał, że przysługuje im prawo żądania zwolnienia zajętych przedmiotów od egzekucji. Dotyczy to także i takiego wypadku, gdy rzecz ruchoma znajduje się we współwładaniu dłużnika i jego małżonka. Jako rzeczy będące we władaniu dłużnika (art. 845 § 2 k.p.c.) należy rozumieć zarówno rzeczy, którymi dłużnik włada wyłącznie, jak i takie rzeczy, którymi włada on wraz z inną osobą, w szczególności wraz ze swym małżonkiem. Odmienny pogląd nie jest do przyjęcia przede wszystkim dlatego, że prowadziłby w przeważającej liczbie wypadków do uniemożliwienia zajęcia, a w konsekwencji do uniemożliwienia egzekucji, i to nie tylko z przedmiotów objętych wspólnością majątkową, lecz również w przedmiotów będących odrębnym majątkiem dłużnika, a znajdujących się we współwładaniu obojga małżonków. Poza tym przepisowi art. 845 § 2 k.p.c. - przy odmiennym stanowisku - nadana by została treść, według której zajęciu podlegałyby ruchomości, będące w "wyłącznym" władaniu dłużnika, a do takiej wykładni przepis ten nie daje podstaw.

Uchwała SN z dnia 30 czerwca 1987 r., III CZP 41/86

Standard: 32622 (pełna treść orzeczenia)