„Sumowanie wszystkich dochodów” w rozumieniu art. 835 k.p.c.

Przepis art. 835 k.p.c. dotyczy sposobu obliczania podstawy egzekucji w razie pobierania przez dłużnika dochodów z kilku źródeł. Na skutek zliczenia dochodów dłużnika określone w przepisach o ograniczeniu egzekucji zasady stosuje się do sumy dochodów zamiast do poszczególnych dochodów. Gdyby np. określone w art. 833 § 1 k.p.c. zasady egzekucji stosować oddzielnie, to wynagrodzenie dłużnika pobierającego po 1.000 zł miesięcznie od każdego z trzech zakładów pracy byłoby wolne od egzekucji. Jednakże art. 835 k.p.c., pozwalający sumować dochody, stawia dłużnika w powyższym przykładzie w identycznej sytuacji co dłużnik otrzymujący w jednym zakładzie pracy wynagrodzenie o wysokości 3.000 zł i pozwana w obu wypadkach na potrącenie kwoty 900 zł.

Brzmienie art. 835 k.p.c., nie określającego bliżej rodzajów dochodów podlegających kumulacji, i usytuowanie tego przepisu jako odrębnego artykułu wydają się prima facie przemawiać za możliwością sumowania dochodów dłużnika ze źródeł określonych zarówno w art. 833 § 1, jak i w art. 833 § 2 k.p.c.

Taki jednak kierunek wykładni art. 835 k.p.c. nie jest możliwy do przyjęcia. Zmierza on bowiem do umożliwienia prowadzenia egzekucji - z zarobków czy też innych określonych w art. 833 § 1 k.p.c. dochodów dłużnika pobierającego zaopatrzenie emerytalne lub inne nie podlegające egzekucji dochody wymienione w art. 833 § 2 k.p.c. - w szerszym zakresie, niż to przewiduje art. 833 § 1 k.p.c., co ilustruje następujący przykład: Jeżeli skierowano egzekucję do wynagrodzenia za pracę dłużnika w wysokości 1.300 zł, a otrzymuje on ponadto miesięczną rentę w kwocie 500 zł, to oba dochody podlegają zliczeniu i od kwoty 1.800 zł oblicza się 1/5 część, czyli 360 zł, która to suma zostaje potrącona z zajętego wynagrodzenia za pracę. Z przykładu tego wynika, że można by egzekwować zarobki dłużnika poniżej granicy minimalnego wynagrodzenia i w ten sposób zabrać mu nawet całe wynagrodzenie za pracę, byle tylko nie przekroczyć przy egzekucji z łącznej sumy dochodów, określonych w art. 833 § 1 i 2 k.p.c., granic zakreślonych przepisem art. 833 § 1 k.p.c. i nie naruszyć nie podlegających egzekucji dochodów z art. 833 § 2 k.p.c.

Sąd Najwyższy zajmuje przeto stanowisko, że art. 835 k.p.c. ma zastosowanie wyłącznie do dochodów podlegających egzekucji. Nie można bowiem w celu prowadzenia egzekucji sumować dochodu wyłączonego spod egzekucji, gdy ma to prowadzić do obejścia ustawowych jej ograniczeń. Ograniczenia te wynikają w sposób jednoznaczny z przepisów art. 833 § 1 i 2 k.p.c., które jako normy majątkowe, muszą być interpretowane ściśle. Niedopuszczalna jest zatem zmiana zasad egzekucji określonych w tych przepisach w drodze takiej wykładni art. 835 k.p.c., która by powodowała całkowite lub częściowe pozbawienie dłużnika, pobierającego obok dochodu z art. 833 § 2 k.p.c. wynagrodzenie za pracę lub inny dochód określony w art. 833 § 1 k.p.c., prawnej ochrony tego wynagrodzenia.

Uchwała SN (7) z dnia 8 czerwca 1973 r., III PZP 7/73

Standard: 22215 (pełna treść orzeczenia)