Uprawnienia policjantów związane z rodzicielstwem

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

Stosunek służbowy policjanta nie jest stosunkiem pracy, lecz stosunkiem administracyjnym, który charakteryzuje się brakiem równorzędności jego podmiotów - policjanta i organu administracji publicznej. Zmiany treści tego stosunku wymagają wydania zazwyczaj rozstrzygnięć o charakterze administracyjnym, podlegających kognicji sądów administracyjnych.

W stosunku służbowym policjanta nie ma umowy o pracę i w konsekwencji nie ma też jej wypowiedzenia, czy rozwiązania, o których mowa w powołanym art. 177 § 1 k.p. W związku z powyższym ustawodawca regulując kwestie związane z nawiązaniem, zmianą i rozwiązaniem stosunku służbowego policjanta, wprowadził do ustawy o Policji odrębne od pracowniczych normy ochronne związane z korzystaniem przez policjantów z uprawnień rodzicielskich, które to normy są adekwatne do specyfiki stosunku służbowego policjanta.

Tymczasem jak już zaznaczono wcześniej przepisy regulujące nawiązanie, zmianę i rozwiązanie stosunku służbowego policjanta zostały zamieszczone przede wszystkim w rozdziale 5 ustawy o Policji (Służba w Policji, por. art. 32 i art. 36). Jednocześnie w art. 44 ust. 1 ustawy o Policji ustawodawca wprowadził normę o charakterze ochronnym, dotyczącą policjantów korzystających z uprawnień związanych z rodzicielstwem (będących w ciąży, korzystających z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego). W normie tej określono też zakres ochrony danej grupy policjantów, ograniczając go do przypadków zwolnienia ze służby i też nie wszystkich, bo wyłączono spod ochrony przypadki zwolnienia ze służby na podstawie art. 41 ust. 1 pkt 3 i 4 oraz ust. 2 pkt 2, 3, 5 i 6 ustawy o Policji.

Jak już zaznaczono przepis art. 44 ust. 1 ustawy o Policji stanowi odpowiednik regulacji zawartej w art. 177 k.p. i przyznaje policjantom ochronę przed rozwiązaniem stosunku służbowego, nie dając jednak tej ochrony w przypadku zmiany tego stosunku (np. mianowania na inne stanowisko służbowe, przeniesienia do innej jednostki Policji). W przepisie tym ustawodawca w sposób odrębny niż w przepisach k.p. uregulował uprawnienia policjantów związane z rodzicielstwem w zakresie ochrony przed rozwiązaniem bądź zmianą stosunku służbowego. Tym samym, stosownie do art. 79 ustawy o Policji, skoro przepis art. 44 ust. 1 tej samej ustawy stanowi inaczej, nie można przyznać policjantowi prawa do ochrony przed zmianą stosunku służbowego w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego. Szczególny charakter służb mundurowych umożliwia odmienne i bardziej rygorystyczne, niż w przypadku pozostałych zawodów i funkcji, ukształtowanie statusu służbowego, w tym również w zakresie jego zmiany. Wśród służb mundurowych Policja wyróżnia się zakresem przydzielonych jej zadań, które mają charakter wieloaspektowy, o czym wspomniano w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Nie można zatem przyjąć, że pomimo braku ograniczeń w tym zakresie w ustawie o Policji i przy jednoczesnym określeniu przypadków, w których policjanci korzystający z uprawnień związanych z rodzicielstwem podlegają szczególnej ochronie, przewidzianej w art. 44 ust. 1 ustawy o Policji, zamiarem racjonalnego ustawodawcy było, aby w stosunku do policjantów, od których wymaga się szczególnej dyspozycyjności i którzy są zobowiązani realizować zadania istotne z punktu widzenia ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, stosować ograniczenia dotyczące zmiany miejsca pełnienia służby, które odnoszą się wyłącznie do pracowników.

W tym kontekście stosowanie do policjantów przenoszonych do innych jednostek Policji ochrony przewidzianej w przepisach Działu ósmego k.p. w związku z art. 79 ust. 1 ustawy o Policji stanowiłoby niedopuszczalną ich nadinterpretację. Tym samym fakt, że skarżąca była wówczas w ciąży, tj. w dacie wydania rozkazu personalnego przez organ I instancji, jak również opiekowała się dzieckiem do lat 4 nie stanowi przeszkody do zwolnienia jej z zajmowanego stanowiska i przeniesienia na stanowisko równorzędne do dalszego pełnienia służby w Policji.

Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 28 września 2016 r., IV SA/Gl 338/16

Standard: 22062 (pełna treść orzeczenia)