Egzekucja z rachunku bankowego obejmującego wkład oszczędnościowy, na który wystawiono dowód imienny (art. 901 k.p.c.)

Egzekucja z rachunku bankowego obejmującego wkład oszczędnościowy, na który wystawiono dowód imienny określony w art. 55 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (jedn. tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 556 ze zm.), powinna być prowadzona na podstawie art. 901 k.p.c., a w razie niemożności odebrania tego dowodu – na podstawie art. 893[1] –893[3].

Art. 55 Pr.bank. przewiduje wystawianie, jako dowodów zawarcia umowy rachunku oszczędnościowego, wyłącznie dokumentów imiennych; dowodem takim może być imienna książeczka oszczędnościowa lub inny imienny dokument, np. bon czy certyfikat. Dokumenty, o których mowa, potwierdzają wprawdzie zawarcie umowy rachunku oszczędnościowego, niemniej pełnią funkcję legitymacyjną i w razie utraty podlegają umorzeniu w trybie określonym w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 września 1998 r. w sprawie zasad i trybu umarzania dowodów zawarcia umowy rachunku oszczędnościowego (Dz.U. Nr 121, poz. 795), wydanym na podstawie delegacji zawartej w art. 61 Pr.bank.

Egzekucja z rachunku bankowego dłużniczki obejmującego wkład oszczędnościowy, na który wystawiono dokument imienny, powinna być prowadzona przez komornika na podstawie art. 893[1] -893[3] k.p.c., nie zaś – jak przyjmuje skarżący – na podstawie art. 889-890 k.p.c.

Według art. 893[1] § 1 k.p.c., który w czasie prowadzenia egzekucji z rachunku bankowego dłużniczki Wiesławy Reginy K. obowiązywał w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 79 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 55, poz. 318), jeżeli egzekucja z rachunku bankowego obejmującego wkład oszczędnościowy, na który wystawiono dowód imienny, nie może być przeprowadzona w trybie art. 901 z powodu niemożności odebrania tego dokumentu, komornik sporządza o tym protokół i dokonuje zajęcia wkładu oszczędnościowego przez skierowanie do właściwego oddziału banku zawiadomienia o zajęciu. Zajęcie jest dokonane z chwilą doręczenia tego zawiadomienia, a na jego skutek bank wstrzymuje wszelkie wypłaty z zajętego wkładu. Oznacza to, że wierzytelność z rachunku, o którym mowa, jest zajęta przez okres trzech tygodni od otrzymania przez bank zawiadomienia o zajęciu. Jeżeli w tym okresie wierzyciel nie wystąpi do sądu z wnioskiem o umorzenie książeczki oszczędnościowej i nie zawiadomi o tym banku, właściwy oddział banku obowiązany jest po upływie trzech tygodni od daty zajęcia wkładu oszczędnościowego odwołać wstrzymanie wypłat z tego wkładu, o czym zawiadamia właściciela książeczki oszczędnościowej (art. 893[3] § 4 k.p.c.). W wypadku złożenia przez wierzyciela odnośnego wniosku i zawiadomienia o tym banku, wstrzymanie wypłat jest nadal aktualne do czasu prawomocnego zakończenia postępowania o umorzenie książeczki oszczędnościowej lub innego imiennego dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy rachunku oszczędnościowego (art. 893[2] -893[3] k.p.c.).

Pozwany po otrzymaniu pisma komornika z dnia 5 marca 1999 r., zawiadamiającego o zajęciu rachunku bankowego Wiesławy Reginy K. obejmującego wkład oszczędnościowy, na który wystawiono imienny dokument w postaci certyfikatu, powinien wstrzymać wszelkie wypłaty z zajętego wkładu, gdyż nie zwalniały go z tego obowiązku ani wątpliwości dotyczące bliższych danych osobowych dłużniczki, ani brak protokołu o niemożności odebrania dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy rachunku oszczędnościowego.

Uchybienie przez pozwanego obowiązkom ciążącym na nim z mocy z art. 893[1] § 1 k.p.c. nie mogło jednak skutkować odpowiedzialnością odszkodowawczą, gdyż zakończenie postępowania sądowego, przewidzianego w art. 893[2] w związku z art. 893[3] k.p.c., było nierealne przed ogłoszeniem upadłości, także wtedy, gdyby nie doszło do popełnienia tego uchybienia. Odpowiedzialność odszkodowawcza banku przewidziana w art. 892 § 1 k.p.c. zachodzi natomiast tylko wtedy, gdy na skutek naruszenia przez niego przepisów w zakresie egzekucji z rachunków bankowych obejmujących wkład oszczędnościowy, wierzyciel doznał szkody.

Wyrok SN z dnia 19 marca 2004 r., IV CK 165/03

Standard: 21852 (pełna treść orzeczenia)

Art. 901 k.p.c. zamieszczony w dziale traktującym o egzekucji "z innych wierzytelności i innych praw majątkowych", dotyczy szczególnego trybu egzekucji z wierzytelności związanej z posiadaniem dokumentu. Odrębność tego trybu polega na tym, że zajęcia wierzytelności dokonuje się przez odebranie dokumentu dłużnikowi lub osobie trzeciej. W odniesieniu więc do wkładu oszczędnościowego, na który wystawiono książeczkę oszczędnościową, koniecznym elementem zajęcia wkładu jest odebranie książeczki oszczędnościowej.

W razie zaginięcia książeczki lub niemożności odebrania jej z innych przyczyn (np. ukrycia przez dłużnika) nie może nastąpić zajęcie wkładu oszczędnościowego i tym samym nie może być prowadzona egzekucja. Należy podkreślić, że przepis art. 901 k.p.c. ma charakter normy ogólnej, ma więc zastosowanie do wszystkich wypadków, w których prowadzona jest egzekucja z wierzytelności związanej z posiadaniem dokumentu, w tym również z wkładu oszczędnościowego, na który wystawiono książeczkę oszczędnościową.

Uchwała SN z dnia 24 października 1972 r., III CZP 65/72

Standard: 58511 (pełna treść orzeczenia)