Poddanie się egzekucji przez dłużnika alimentacyjnego w akcie notarialnym

Dopuszczalne jest nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu, w którym dłużnik złożył oświadczenie o poddaniu się egzekucji świadczeń alimentacyjnych; sąd może oddalić wniosek o nadanie takiemu aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności, jeżeli z jego treści oraz oświadczenia dłużnika o poddaniu się egzekucji w sposób oczywisty wynika, że zostało złożone w celu obejścia prawa.

Brak jest podstaw, aby odstępować od zasad określających przedmiot rozpoznania w postępowaniu rozpoznawczym oraz w postępowaniu klauzulowym tylko dlatego, że w drugim z wymienionych postępowań istnieje możliwość zaopatrzenia w klauzulę wykonalności aktu notarialnego, w którym dłużnik poddał się egzekucji świadczeń wynikających z obowiązku alimentacyjnego. Obowiązek ten jest wprawdzie specyficzny, ponieważ jego granice zostały określone przez ustawę, jednakże tą samą cechą wyróżniają się także inne - wskazane wcześniej - obowiązki, które powstają z mocy prawa.

Dłużnicy alimentacyjni coraz częściej - ze względu na przyjętą w art. 1025 k.p.c. kolejność zaspokajania wierzyciela z kwoty uzyskanej z egzekucji, w której zasadą uprzywilejowania objęte zostały należności alimentacyjne - dobrowolnie poddają się egzekucji w akcie notarialnym, który będąc tytułem egzekucyjnym, po uzyskaniu klauzuli wykonalności przedstawiony zostaje do wykonania wyłącznie w celu pozbawienia możliwości zaspokojenia innych wierzycieli. Jeżeli taki tytuł egzekucyjny bez wątpienia wskazuje, że wykreowany został wyłącznie w celu obejścia prawa, to brak możliwości oddalenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności oznaczałby sprowadzenie sądu do roli bezradnego organu pieczętującego nadużywanie przez stronę przyznanych jej praw procesowych.

W sprawie, w której przedstawione zostało do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne rzeczą Sądu Okręgowego będzie dokonanie oceny, czy w polskiej rzeczywistości złożenie oświadczenia o poddaniu się egzekucji alimentów zaległych za 11 lat w wysokości 3 milionów zł, a więc w znacznej części przedawnionych, płatnych w bardzo krótkim, bo zaledwie kilkudniowym terminie, a na przyszłość w kwocie po 30 000 zł miesięcznie, stanowi podstawę do stwierdzenia, że wykreowanie takiego tytułu służyć miało wyłącznie obejściu prawa, które miałby legitymizować sąd, przy założeniu, że nie ma on kompetencji do badania tytułu egzekucyjnego w tym zakresie.

Uchwała SN z dnia 4 grudnia 2013 r., III CZP 85/13

Standard: 21840 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy