Zbycie nieruchomości zawartej przez spółkę bez wymaganej uchwały walnego zgromadzenia (art. 146 § 2 pkt 4 k.s.h.)

Według art. 146 § 2 pkt 4 k.s.h., zbycie nieruchomości spółki komandytowo - akcyjnej wymaga zgody walnego zgromadzenia. Do ważności uchwały walnego zgromadzenia w tym przedmiocie konieczna jest w myśl tego przepisu zgoda wszystkich komplementariuszy; co do akcjonariuszy - wystarcza stosownie do art. 414 w związku z art. 126 § 1 pkt 2 k.s.h. bezwzględna większość głosów za podjęciem uchwały. Umowa zbycia nieruchomości zawarta przez spółkę komandytowo - akcyjną bez wymaganej przez art. 146 § 2 pkt 4 k.s.h. uchwały walnego zgromadzenia jest dotknięta, w konsekwencji odesłania przewidzianego w art. 126 § 1 pkt 2 k.s.h., sankcją określoną w art. 17 § 1 i 2 k.s.h. Jest to szczególny przypadek sankcji w postaci bezskuteczności zawieszonej. O tym, że chodzi tu o bezskuteczność zawieszoną, przesądza możliwość potwierdzenia czynności dokonanej bez wymaganej uchwały przez późniejsze podjęcie takiej uchwały.

Użyty w art. 17 § 1 k.s.h. termin "nieważność" odnosi się, analogicznie jak "ważność" w art. 17 k.c. w kontekście określonej tam jej przesłanki, do konsekwencji braku potwierdzenia czynności prawnej w odpowiednim terminie, a nie do - jedynie uwzględnianych przy rozstrzyganiu o rodzaju sankcji - konsekwencji wadliwości czynności prawnej występujących w chwili dokonania czynności prawnej. Nie ulega wątpliwości, że art. 18 k.c. nawiązujący do art. 17 k.c. przewiduje sankcję bezskuteczności zawieszonej. Taka sama sankcja wynika też z art. 17 § 1 i 2 k.s.h.

Szczególność sankcji bezskuteczności zawieszonej w art. 17 § 1 i 2 k.s.h. przejawia się w tym, że uchwała, której dotyczy ta regulacja, nie zawiera zgody osoby trzeciej względem spółki, lecz zgodę jednostki wchodzącej w strukturę spółki, a także w sztywno określonym ustawą terminie (dwa miesiące od dnia złożenia oświadczenia przez spółkę) do podjęcia brakującej uchwały (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2007 r., III CZP 31/07, uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2001 r., III CZP 55/0 oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2006 r., V CSK 283/06, 19 stycznia 2007 r., III CSK 360/06, 5 lutego 2009 r., I CSK 297/08, 17 kwietnia 2009 r., III CSK 304/08).

Wymaganie w pewnych przypadkach przez ustawę pod rygorem sankcji przewidzianej w art. 17 § 1 i 2 k.s.h. uchwały walnego zgromadzenia zawierającej zgodę na dokonanie czynności prawnej przez spółkę ogranicza w interesie wspólników, w przypadku spółki akcyjnej, ogólną kompetencję zarządu do reprezentowania spółki, (art. 368 § 1 i art. 372 k.s.h.), a w przypadku spółki komandytowo - akcyjnej, ogólną kompetencję komplementariuszy do reprezentowania spółki (art. 137 k.s.h.).

Uchwała walnego zgromadzenia, o której mowa w art. 17 § 1 i 2 oraz w art. 146 § 2 k.s.h., może być kwalifikowana jako oświadczenie woli spółki, to jednak brak bezpośredniego skutku prawnego takiej uchwały względem osoby trzeciej, z którą może być dokonana czynność prawna objęta zgodą zawartą w uchwale, wyklucza kwalifikowanie omawianej uchwały jako oświadczenia woli składanego tej osobie.

O chwili złożenia oświadczenia woli, które stanowi taka uchwała, i jego odwołalności, rozstrzygają przepisy prawa spółek handlowych, a nie art. 61 k.c. W świetle tych przepisów jest ono złożone z chwilą podjęcia uchwały i - z przyczyn wyżej wyjaśnionych - odwołalne, dopóty, dopóki nie doszło do dokonania czynności prawnej, na którą została wyrażona zgoda w uchwale.

Postanowienie SN z dnia 27 października 2016 r., V CSK 70/16

Standard: 21817 (pełna treść orzeczenia)