Wyłączenie wynagrodzenia wobec posiadacza nieruchomości w dobrej wierze, na podstawie nieważnej umowy

Przyjęcie, że pozwana była posiadaczem zależnym nieruchomości w dobrej wierze, na podstawie umowy, która mimo iż okazała się nieważna, przewidywała korzystanie przez pozwaną z nieruchomości, przesądza o tym, że dochodzone powództwo nie mogło być uwzględnione na podstawie art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 2 i art. 230 k.c.

Art. 224 § 2 k.c. przewiduje, że samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest zobowiązany do zapłaty właścicielowi wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy do chwili wytoczenia przeciwko posiadaczowi powództwa windykacyjnego. Przepis ten ma odpowiednie zastosowanie, w związku z art. 230 k.c., także do posiadacza zależnego w dobrej wierze, co oznacza wyłączenie zastosowania art. 225 k.c. w zw. z art. 230 k.c. w odniesieniu do roszczeń właściciela wobec posiadacza zależnego w dobrej wierze o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, jeżeli zakres władania rzeczą przez posiadacza nie wykraczał poza granice (przedmiotowe i czasowe) uzgodnione z właścicielem.

Roszczenie uzupełniające właściciela podlega ocenie na podstawie art. 225 k.c. dopiero z chwilą, gdy posiadacz powziął wiadomość o takich okolicznościach, które powinny wzbudzić w nim uzasadnione podejrzenie, że nie przysługuje mu takie prawo do władania rzeczą, jakie faktycznie wykonuje (por. wyrok SN z dnia 28 grudnia 1979 r., II CR 471/79).

Wyłączenie prawa do dochodzenia przez właściciela rzeczy (odpowiednio użytkownika wieczystego) przeciwko posiadaczowi wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy nie jest konsekwencją honorowania nieważnej umowy zawartej między właścicielem i posiadaczem, lecz skutkiem ochrony posiadacza zależnego w dobrej wierze, zgodnie z przepisami o ochronie własności.

Wyrok SN z dnia 28 marca 2012 r., V CSK 157/11

Standard: 21078 (pełna treść orzeczenia)