Multirecydywa (art. 64 § 2 k.k.)

Wymienione w art. 115 § 3 k.k. zastosowanie przemocy lub groźby jej użycia, jako kryterium podobieństwa przestępstw, nie stanowi elementu konstrukcyjnego recydywy z art. 64 § 2 k.k. Okolicznością warunkującą zastosowanie tego przepisu nie jest popełnienie przestępstwa podobnego do tego, za które sprawca został skazany w warunkach określonych w art. 64 § 1 k.k., lecz ponowne popełnienie przez sprawcę skazanego w warunkach określonego w tym przepisie rodzajowo tożsamego przestępstwa wymienionego w art. 64 § 2 k.k.

Inaczej rzecz ujmując, stosowanie przepisu art. 64 § 2 k.k. aktualizuje się dopiero wówczas, gdy zostanie ustalone, że sprawca przestępstwa skatalogowanego w tym przepisie, który odbył łącznie co najmniej rok kary pozbawienia wolności, w ciągu 5 lat po odbyciu w całości lub części ostatniej kary, popełnił ten sam rodzaj przestępstwa, za które był już wcześniej skazany w warunkach recydywy specjalnej podstawowej (art. 64 § 1 k.k.) – to znaczy, ponownie popełnił przestępstwo należące do grupy przestępstw przeciwko życiu lub zdrowiu, ponownie popełnił przestępstwo z grupy typów czynów zabronionych objętych zbiorczym określeniem zgwałcenia, ponownie popełnił przestępstwo rozboju, kradzieży z włamaniem lub inne przeciwko mieniu popełnione z użyciem przemocy lub groźby jej użycia.

Jest oczywistym, że z uwagi na charakter przepisu art. 64 § 2 k.k., określone w nim warunki obligatoryjnego obostrzenia kary nie mogą być odczytywane z zastosowaniem wykładni rozszerzającej. Słusznie zatem wskazuje się w orzecznictwie   sądów powszechnych   i literaturze przedmiotu, że za przedstawionym wyżej rozumieniem multirecydywy przemawia z jednej strony rezygnacja ustawodawcy z kryterium podobieństwa przestępstw, jako przesłanki tej postaci recydywy i stworzenie zamkniętego katalogu przestępstw, które mogą być w tych warunkach popełnione, co świadczy o ograniczeniu zakresu stosowania tej instytucji do szczególnych przypadków niepoprawności sprawcy powracającego do jednego z typów przestępstw, uznanych za szczególnie karygodne, pomimo uprzedniego zastosowania represji z art. 64 § 1 k.k., z drugiej zaś charakter przestępstw objętych katalogiem z art. 64 § 2 k.k. Podkreśla się, że ujęcie w nim przestępstw, których przedmiotem ochrony są zupełnie odmienne rodzajowo dobra – życie i zdrowie, wolność seksualna, mienie, tworzy w jego obrębie wyraźnie różniące się typy przestępstw, co pozwala wnioskować, że gdyby ustawodawca uznał, że merytoryczna więź, jaka musi zaistnieć dla przyjęcia recydywy z art. 64 § 2 k.k. pomiędzy aktualnym czynem sprawcy a poprzednim skazaniem może się sprowadzać do ponownego popełnienia któregokolwiek z nich, to odchodząc od przewidzianego w art. 64 § 1 k.k. kryterium podobieństwa przestępstw, wyraziłby to expressis verbis [tak – wyrok SA w Katowicach z dnia 22 listopada 2007, II AKa 407/07; por. też wyrok tego Sądu z dnia 25 września 2015, II AKa 323/15].

Mimo tego, że czyn oskarżonego, który został kwalifikowany jako przestępstwo rozboju, należy do katalogu przestępstw wymienionych w art. 64 § 2 k.k., w rozpoznawanej sprawie nie zostały spełnione warunki do zastosowania tego przepisu. Skoro oskarżony odpowiadał wcześniej w warunkach recydywy jedynie za przestępstwo z grupy przestępstw przeciwko życiu lub zdrowiu, to nie została spełniona przesłanka ponowności, o której mowa w art. 64 § 2 k.k.

Wyrok SN z dnia 25 kwietnia 2019 r., II KK 271/18

Standard: 75905 (pełna treść orzeczenia)

Przyjęcie działania w warunkach recydywy specjalnej wielokrotnej z art. 64 § 2 k.k. jest możliwe nie tylko wówczas, gdy kolejne, co najmniej trzecie popełnione przez sprawcę przestępstwo jest jednym z tych, które zostały enumeratywnie wymienione w art. 64 § 2 k.k., a więc należy do kategorii przestępstw przeciwko życiu lub zdrowiu, jest przestępstwem zgwałcenia, rozboju, kradzieży z włamaniem lub innym przestępstwem przeciwko mieniu popełnionym z użyciem przemocy lub groźby jej użycia.

Przestępstwo, za które sprawca został skazany w warunkach art. 64 § 1 k.k., musi również należeć do katalogu przestępstw wymienionych w art. 64 § 2 k.k. (por.: uchwała z dnia 25 kwietnia 1996 r., I KZP 3/96; wyroki: z dnia 7 lutego 2001 r., IV KKN 496/00; z dnia 17 stycznia 2012 r., V KK 388/11; z dnia 19 kwietnia 2012 r. V KK 41/12; postanowienie z 11 grudnia 2013 r., IV KO 67/13).

W niniejszej sprawie przesłanka ta nie została spełniona, gdyż przyjęty przez Sąd jako podstawa recydywy wielokrotnej czyn wypełniający znamiona art. 286 § 1 k.k. nie mieści się w katalogu przestępstw wymienionych w art. 64 § 2 k.k. Przestępstwo to, jakkolwiek skierowane jest przeciwko mieniu, to jednakże dokonane zostało bez użycia wymaganej w art. 64 § 2 k.k. przemocy lub groźby jej użycia.

Wyrok SN z dnia 14 lutego 2018 r., IV KK 525/17

Standard: 20386 (pełna treść orzeczenia)